Čime se projekat bavi?
Prema UN-Habitat Izvještaju Programa Ujedinjenih nacija za naselja do 2030. godine očekuje se da će dvije trećine globalne populacije živjeti u gradovima što će rezultirati doprinosom gradova u globalnom GDP-u u iznosu od 80 odsto. Inkluzivna i održiva urbanizacija pruža priliku za postizanje ekonomskog rasta i smanjenje emisija stakleničkih plinova uslijed razvoja infrastrukture i smanjenja negativnih uticaja gradova na zagađenje okoliša.Na osnovu procjena, primjena koncepta nisko-karbonskog urbanog razvoja može doprinijeti smanjenju godišnjih emisija stakleničkih plinova u svijetu za 3.7 Gt CO_2e do 2030. godine.

Industrijalizacija je uticala i na dinamičan socio-ekonomski razvoj Bosne i Hercegovine (BiH) dovodeći do brze i nekontrolisane urbanizacije i nemogućnosti planskih investicija u stambene zgrade, komunalnu i javnu infrastrukturu. Usljed koncentracije radnih mjesta i migracije stanovništva dolazi do brzog rasta populacije u gradovima. Ovakav trend čini uvođenje koncepta nisko-karbonskog urbanog razvoja efikasnim instrumentom za smanjenje karbonskog otiska i ostalih negativnih okolišnih uticaja, čineći gradova sigurnijim, stabilnijim i održivijim mjestima za život.   

Šta mi radimo?
 

Cilj URBAN LED projekta je investiranje u pokretanje koncepta nisko-karbonskog urbanog razvoja u Bosni i Hercegovini kroz promociju sigurnih, čistih i zdravih gradova uz smanjenje emisija stakleničkih plinova.

Projekat podržava ulaganja u tehnički i ekonomski izvodiva nisko-karbonska rješenja u ključnim urbanim sektorima i promoviše njihovu širu upotrebu od strane jedinica lokalne samouprave i privatnog sektora. Ujedno, podrška podrazumjeva uspostavu finansijskih mehanizama i sheme finisiranja koja doprinosi zaštiti okoliša, te razvoj i implementaciju strateških i legislativnih dokumenata na entitetskom i BiH nivou.

Projekat će doprinijeti transformaciji tržišta kroz kreiranje i dalje razvijanje mogućnosti za poslovne subjekte (poput ESCO) i javna preduzeća, zadužena za upravljanje otpadom, da ponude nisko-karbonske proizvode i usluge u urbanim sredinama u BiH.

Projekat doprinosi:

• Jačanju kapaciteta Fonda za zaštitu okoliša Federacije BiH i Fonda za zaštitu životne sredine i energetsku efikasnost Republike Srpske za održivo finansiranje projekata zaštite okoliša iz vlastitih sredstava
   
• Kreiranju ESCO mehanizma finansiranja za LCUD projekte koji će povećati angažman malih i srednjih preduzeća u ovom polju kao i kapacitete lokalnih zajednica
   
• Ostvarenju direktnog investiranja u LCUD što će rezultirati smanjenjem emisija gasova sa efektom staklene bašte za 10,000 tCO2/godišnje ili preko 210,000 tCO2 preko investicionog perioda
   
• Uspostavljanju i primjeni mehanizma finansiranja za nisko-karbonski urbani razvoj što rezultirati značajnim smanjenjem indirektnih emisija gasova sa efektom staklene bašte 10 godina nakon projekta (preko 1 milion tCO2)
   
• Kreiranju okruženja za provođenje okolišnih i politika energetske efikasnosti u BiH
• Kreiranju legislativnog okvira za harmonizaciju okolinskog tržišta u BiH
   

Projekt se realizuje kroz četiri komponente:

• Inovativni finansijski mehanizmi za nisko-karbonski urbani razvoj - razvoj neophodnih propisa za uspostavu principa "zagađivač plaća"; definiranje procesa i kriterija za uspostavu ESCO mehanizma finansiranja; organiziranje treninga za predstavnike Fondova, relevantnih ministarstava i privatnog sektora na temu implementacije mehanizama za podršku ESCO i inovativnih finansijskih opcija za LCUD; priprema ugovornih i implementacijskih aranžmana za otplatu Fondova za radove i usluge; razvoj procedura za monitoring i verifikaciju sistema za uspostavu ušteda kao rezultat implementacije nisko-karbonskih projekata u odabranim općinama.
   
• Nisko-karbonske zgrade javne namjene i komunalne usluge - primjena EMIS-a u javnim zgradama u općinskom vlasništvu i obuka o korištenju EMIS aplikacije i njenoj upotrebi za identificiranje projekata; identifikacija, priprema i implementacija LCUD projekata bazirano na ESCO konceptu; pružanje podrške odabranim općinama vezano za monitoring implementacije pilot LCUD projekata.
   
• Nisko-karbonsko upravljanje otpadom - razvijanje sistema upravljanja bazom podataka vezanom za otpad i recikliranje; organiziranje treninga i pružanje operativne podrške za implementaciju MRV sistema; revizija sistema naplate komunalnih usluga i uvođenje sistema naplate bazirane na težini ili zapremini otpada kao ekonomskog mehanizma za promoviranje recikliranja; priprema i vođenje "zelene logističke šeme" za recikliranje otpada.
   
• Razvojne i sektorske politike, institucionalna koordinacija i jačanje svijesti o LCUD konceptu - usklađivanje regulativnog okvira i institucionalna koordinacija među institucijama nadležnim za pitanja okoliša u BiH i provođenje kampanje jačanja svijesti građana BiH o nisko-karbonskom urbanom razvoju

Očekivani rezultati Projekta:

• Propisi za uspostavu principa „zagađivač plaća“ kreirani i usvojeni
   
• Uspostavljene ESCO šeme finansiranja u okviru Fondova kapitalizovane sredstvima Fondova   
   
• Najmanje 40 predstavnika relevantnih institucija su stekli iskustvo (kroz organizirane treninge) o inovativnim finansijskim opcijama za LCUD i najmanje 100 predstavnika SMEs je informirano o mehanizmima za podršku ESCO koncepta    
   
• Ugovorni i implementacijski aranžmani za mehanizam otplate uspostavljeni
   
• Uspostavljen MRV sistem za implementaciju mehanizma podrške ESCO koncepta
   
• EMIS sistem proširen i implementiran za sve tipove objekata i korištenih resursa u javnim zgradama (1,500 objekata)
   
• Uposlenicima općina je pružena obuka i dostavljena oprema za primjenu EMIS aplikacije (1,500 krajnjih korisnika obučeno)
  45 vodećih investicionih LCUD projekata implementirano
   
• Najmanje 15 Akcionih planova energetski održivog razvoja i/ili drugih relevantnih opštinskih strateških dokumenata pripremljeno sa ciljem osiguranja primjene pilot projekata u budućnosti
   
• MRV sistem za sektor upravljanja otpadom razvijen, institucionaliziran i zakonski prepoznat
   
• Pružena obuka i oprema za najmanje 45 nadležnih opštinskih službenika i po 10 uposlenika Fondova i ministarstava nadležnih za pitanja okoliša vezana za monitoring sistema upravljanja otpadom
   
• Uvedene izmjene u sistem naplate komunalnih usluga
   
• „Zelena logistička šema“ za recikliranje otpada pripremljena i implementirana u 4 odabrane općine
   
• Usklađena okolišna regulativa razvijena i implementirana u BiH
   
• Provedena kampanja jačanja svijesti je uticala na najmanje 750,000 stanovnika urbanih sredina u BiH