LocationsGacko: Žene sa sela tradicionalno proizvode gatački kajmak, a njegovim brendiranjem jačaju sebe i lokalnu zajednicu
14 October 2022
Žene iz Gacka na edukaciji
Opština Gacko je jedna od 13 partnerskih jedinica lokalne samouprave sa kojima radi Regionalni program lokalne demokratije na Zapadnom Balkanu 2 (ReLOaD2), koji finansira Evropska unija, a implementira Razvojni program Ujedinjenih nacija (UNDP). Jedan od projekata koji realizuju organizacije civilnog društva (OCD), a koji su podržani kroz ovu inicijativu, je i projekat Udruženja proizvođača gatačkog kajmaka.
Cilj projekta Priprema proizvođača za proces brendiranja gatačkog kajmaka je zaštita geografskog porijekla i brendiranje gatačkog kajmaka kao proizvoda. Gatački kajmak je karakterističan za ovaj kraj zbog sirovina od kojih se proizvodi, ali i zbog specifičnog načina same proizvodnje. Cilj udruženja je da se proizvod brendira i postane prepoznatljiv ne samo lokalno, nego i regionalno. Da bi se to ostvarilo, postoje procedure koje se trebaju ispoštovati. Prva je da se uspostavi sistem sledljivosti u proizvodnji, što bi osiguralo brendiranje proizvoda kod nadležnih institucija.
Brendiranje kajmaka, prema procjenama Udruženja, će neminovno voditi ka većoj prepoznatljivosti, a samim tim i potražnji i povećanju cijene kajmaka. Želja članova je da se proizvodnjom kajmaka doprinese poboljšanju njihovog materijalnog položaja, što se naročito odnosi na proizvođače u ruralnim područjima. Proizvodnju je stoga neophodno standardizovati, ali pri tome sačuvati tradiciju i prepoznatljivi okus kajmaka iz ovog kraja.
Zamjenica koordinatora projekta za Opštinu Gacko, Ana Crnogorac, kaže kako su proizvodnja i brendiranje kajmaka jedna od strateških oblasti, koje je opština prepoznala. Kao jedan od ključnih strateških projekata u Strategiji razvoja opštine Gacko 2022-2028. navodi se i Geografski žig u proizvodnji kajmaka.
Realizacijom ovog projekta osiguran je prvi korak u brendiranju gatačkog kajmaka. Ova tema je jako značajna, kako za lokalnu zajednicu, tako i za regiju. Poljoprivreda i stočarstvo su osnovni izvori prihoda u gatačkom kraju. Mnoga gazdinstva se bave proizvodnjom kajmaka, pa je za Gacko veoma važno da se proizvođačima kajmaka obezbijedi edukacija, kako bi bili spremni za daljnji rad, ističe Ana.
Ciljna grupa projekta su upravo žene - članice Udruženja koje su formalno nezaposlene i žive isključivo od proizvodnje kajmaka, a koje uglavnom dolaze iz rubnih područja opštine Gacko.
Dragana Milović, predsjednica Udruženja proizvođača gatačkog kajmaka, ističe kako je ovo jedan od rijetkih projekata kojim je pružena podrška ženama na selu, kroz besplatne edukacije o standardima u održavanju higijene i kvaliteta mlijeka, pravilnoj ishrani stoke, te vođenju evidencije o stočnoj hrani i količini mlijeka. Uz to, sve korisnice su prošle obuku o metodama uspostavljanja sistema sledljivosti u procesu proizvodnje gatačkog kajmaka i zahtjevima koji moraju biti ispunjeni kako bi se osiguralo brendiranje.
Živimo na selu i kajmak smo proizvodili na tradicionalan način, koristeći isključivo domaće sastojke. Kroz projekat smo naučili zašto je važna pravilna ishrana i briga za zdravlje govečeta, jer sve to utiče na finalni proizvod.Milenija Sušić, članica Udruženja i jedna od korisnica projekta, a proizvodnjom gatačkog kajmaka se bavi više od deset godina.
Glavno mjesto prodaje kajmaka su privatna gazdinstva i pijace, te sajmovi autohtonih prehrambenih proizvoda, koje uglavnom vode žene.
Danas, na Svjetski dan žena na selu, želimo skrenuti pažnju na to koliko je važna uloga koju žene i djevojke imaju u društvu. Osim što vode domaćinstva, one čine značajan dio radne snage u proizvodnji u ruralnim krajevima. Projektne aktivnosti Udruženja su veliki korak ka osnaživanju žena u opštini Gacko, te pomažu da se prepozna značaj njihovog doprinosa.
