LocationsAkcije lokalnih zajednica širom regije
Zdrave šume za zdrave ljude
March 21, 2023
Park šuma Gorica, Crna Gora
Usred sve većih ekoloških problema u urbanim sredinama, zajednice širom Zapadnog Balkana sve se aktivnije bore za očuvanje šumskih i zelenih površina. Međunarodni dan šuma, 21. mart, prilika je da se ukaže na njihove napore koje je prepoznao i Regionalni program lokalne demokratije na Zapadnom Balkanu 2, koji finansira Evropska unija, a sprovodi UNDP u partnerstvu s 63 lokalne samouprave širom regiona.
Početak proljeća i buđenje prirode za zelene aktiviste znači početak uređenja i čišćenja parkova i šuma. Takva su proljeća i kod Vere Mijatović, iz malog mjesta u podnožju planine Romanije u Bosni i Hercegovini. Zajedno za svojim sugrađanima, Mijatović već godinama nastoji poslati u svijet sliku šumskih ljepota kojima je okružena. „Prva destinacija koju biste trebali posjetiti na Romaniji jeste planinarski dom ‘Crvene stijene’. Kada krenete dalje, dočekaće vas ljepota netaknute prirode i predjeli koje ćete poželjeti ponovo da posjetite“, poručila je Mijatović, inače sekretarka Planinarskog društva „Glasinac“.
Zahvaljujući višegodišnjim naporima ovog društva, početkom 2023. lokalitet „Crvene stijene“ je proglašen Spomenikom prirode. Značaj aktivnosti koje sprovodi Planinarsko društvo „Glasinac“ je prepoznat i kroz partnerstvo Evropske unije, UNDP-a i Grada Istočno Sarajevo, u okviru kojeg je projekat „Romanija više od planine“. Kao rezultat, Romanija je bogatija za veliki broj uređenih površina. Trasirano je i markirano 35 kilometara takozvane „Hajdučke staze“ na kojoj su postavljene i klupe i stolovi pogodni za izlete. Uređena su brojna područja koja su ranije bila nepristupačna, te unaprijeđeni sadržaji za djecu i odrasle kako bi se animirali na boravak u prirodi.
„Uložen je ogroman napor i entuzijazam da bi prirodne ljepote nekada zapostavljene Romanije konačno dobile mjesto koje zaslužuju na turističkoj mapi regiona, ali i šire“, istakla je Mijatović.
Planina Romanija, Bosna i Hercegovina
Kako se ljubitelji šume u Bosni i Hercegovini bore za očuvanje Romanije, tako se i građani i građanke Crne Gore bore za njihovu zelenu oazu u srcu Glavnog grada - Park šumu Gorica. Ovo zaštićeno podgoričko područje nastajalo je od 50-ih godina prošlog vijeka intenzivnim pošumljavanjem. Međutim, najveća opasnost koja danas prijeti ovom parku su požari.
Kampanja je sprovedena u okviru projekta „Za očuvanu Goricu“ koji je podržao ReLOaD2, a implementirala Mreža „Parkovi Dinarida“. U sklopu projekta je nabavljena i protiv-požarna oprema za potrebe Agencije za upravljanje zaštićenim područjima Podgorice, a formirana je i baza volontera i volonterki, koji su obučeni tehnikama gašenja požara. U parku su postavljene table upozorenja radi prevencije požara, a pripremljen je i Protokol postupanja u slučaju nastanka požara na Gorici.
„Glavni cilj kampanje bio je promocija biodiverzitetskih vrijednosti Gorice kao zaštićenog područja, ali i apelovanje na građane da se proaktivnije uključe u njenu zaštitu“, kazali su iz Mreže „Parkovi Dinarida“. Na vizualu ispod možete vidjeti dio vrsta koje naseljavaju park-šumu Gorica.
Stotinama kilometara od Podgorice, prema makedonskom gradu Gostivaru, ljubitelji šume i planine su pokrenuli projekt „Gostivar te zove: Dođi na planinu“ u organizaciji Asocijacija demokratskih inicijativa (ADI). Ovaj projekat, nagrađen u okviru ReLOaD2 programa, pomogao je da se obilježi 40 kilometara planinskih staza, te 160 klometara biciklističkih staza u šumskim područjima u blizini Gostivara. Uređenjem ovih staza posjetiocima je obezbijeđen prostor za rekreaciju, trening, šetnju i boravak na svježem zraku. Osim toga, u okviru projekta organizovane su planinarske obuke na kojima je učestvovalo više od 90 djece, sa ciljem stvaranja zdravih navika od najranijeg uzrasta.
Iz makedonske Asocijacije ADI poručuju da su srećni jer primjećuju da njihovim projektom unapređuju zdrave životne navike građana i građanki Gostivara i okoline. Ipak, dodaju da mnogi predstavnici njihove lokalne zajednice još nisu svjesni višestrukog značaja šuma. Dokaz tome su, kako kažu, šumski požari uzrokovani nemarom ljudi, bespravna sječa šume i nizak stepen pošumljavanja.
Okolina Gostivara, Sjeverna Makedonija
Podsjetimo, očuvanje šuma i drugih ekosistema jedan od 17 globalnih ciljeva Ujedinjenih nacija koji čine Program održivog razvoja do 2030. godine, jer šume čine mnogo za naše zdravlje. Osim što pročišćavaju vodu i čiste vazdih, poboljšavaju kvalitet našeg života i snižavaju ljetne vrućine dajući nam hlad. Ovogodišnji Međunarodni dan šuma obilježava se pod sloganom „Zdrave šume za zdrave ljude“.
Stoga je, pored uređenja šumskih lokaliteta, u okviru ReLOaD2 programa podržano i unapređenje zelenih površina u urbanim sredinama. Jedna od njih je Opština Novo Sarajevo u glavnom gradu BiH u kojoj su uređeni zeleni parkovi zahvaljujući projektu „Urbane šume - znanje i učešće svih“. U sklopu 20 radionica su mještani i mještanke ove opštine obučeni o pravilnom odabiru sadnica, procesu sadnje i uređenja parkova, te načinima rješavanja problema zagađenosti vazduha. Naučeno znanje su u konačnici iskoristili kako bi kroz više volonterskih akcija sadnje uredili parkove u svojoj lokalnoj zajednici.
„Ovo ćemo mjesto zvati Šumarak, malu šumu u našem naselju“, slogan je učesnika projekta koji su samostalno obogatili svoje parkove u kojima danas svakodnevno borave.
Novo Sarajevo, Bosna i Hercegovina
Međunarodni dan šume se obilježava već 11 godina i time se čine napori da se šuma, kao najraznovrsniji ekosistem i dom za preko 80% kopnenih vrsta životinja, biljaka i insekata, zaštiti. Zdrave šume čine ljude zdravima, a svako lokalno djelovanje doprinosi promjeni na globalnom nivou i realizaciji Cilja održivog razvoja 15 koji promoviše zaštitu, obnovu i promociju održivog korištenja kopnenih ekosistema, održivo upravljanje šumama, borbu protiv dezertifikacije, te zaustavljanje degradacije zemljišta i gubitka biodiverziteta.
