Бүгүн, 15-июнда борбор калаада жергиликтүү кеңештердин жаңы шайланган депутаттарын сыйлоо адаттан тышкы форматта болуп өттү. Бир нече саат бою айылдык кеңештин аял депутаттары менен мамлекеттик бийликтин өкүлдөрү, экс-президент Роза Отунбаева, биринчи айым Айгүл Жапарова, министрлер кабинетинин төрагасынын орун басары Жылдыз Бакашова, БШКнын төрайымы Нуржан Шайлдабекованын ортосунда түз жана ачык диалог жүргүзүлдү. Були иш-чарага эл аралык уюмдардын өкүлдөрү катышты. Жергиликтүү кеңештердин 50дөн ашык өкүлдөрү жергиликтүү кеңештерде депутат болуу жолунда кандай кыйынчылыктарга туш болгонун, ошондой эле жергиликтүү жамааттарды өнүктүрүү жана аялдардын өлкөнүн саясий турмушуна катышуусун өнүктүрүү пландары менен бөлүштү.

Депутат аялдарды сыйлоо аземиндеги интерактивдүү диалогтун маанилүү аспектиси болуп, аялдардын укуктарын жана мүмкүнчүлүктөрүн, кеӊейтүү боюнча Кыргызстандын эл аралык милдеттенмелерине ылайык өлкөнүн мыйзамдарындагы жана саясатындагы жетишкендиктерди сактап калуу чаралары талкууланды. Атап айтканда, жергиликтүү кеңештердин депутаттарын шайлоо жөнүндө мыйзамда каралган 30% квота да талкууланды.

«Швейцария тарабынан каржыланган долбоорлордун тажрыйбасы аялдарды жергиликтүү саясатка жана коомдук турмушка тартуунун маанилүүлүгүн көрсөтүп турат. Бостери жана Жети-Өгүз айыл өкмөттөрүндө өзгөчө муктаждыктары бар балдар үчүн адаптация класстарын ачуу мүмкүнчүлүгү аялдардын аркасында гана болду. Бул өзгөчө билим берүү муктаждыгы бар балдарды кадимки билим берүү мекемелерине киргизүүгө жардам берди ”, - деди Швейцариянын Кыргыз Республикасындагы Элчиси Вероник Ульман айым. "Швейцария мындан ары да Кыргызстан үчүн аялдардын лидерлигин жана саясий катышуусун илгерилетүүдө ишенимдүү өнөктөш болуп кала берет деп ишендиргим келет."

«Аудиториядагы көпчүлүк аялдардай эле, мен да айыл жериндеги жөнөкөй үй-бүлөдө чоңойдум. Бүгүнкү күндө мен бардык аялдарга биздин өлкөдө гендердик теңчиликке жетүү боюнча жалпы аракеттерибизге кошулам ”, - деди Кыргыз Республикасынын Биринчи айымы Айгүл Жапарова.

Иш-чарага Кыргыз Республикасынын экс-президенти Роза Отунбаева, биринчи айым Айгүл Жапарова, министрлер кабинетинин төрагасынын орун басары Жылдыз Бакашова, БШКнын башчысы Нуржан Шайлдабекова, жергиликтүү кеңештердин аял депутаттары, , Борбордук Азиянын аялдар форумунун мүчөлөрү, Жогорку Кеңештин Аял-депутаттар форумунун, БУУӨПтүн, БУУ Аялдарынын, ЕККУнун, ЕБнин, Швейцариянын Элчилигинин жана башка уюмдардын өкүлдөрү катышты.

“Урматтуу жергиликтүү кеңештердин депутаттары, эми сизде бир гана кеңештин депутаттык мандаты жок, сизде өз айылыңыздын, жамаатыңыздын, өлкөңүздүн жыргалчылыгы үчүн колдоно турган бийлик инструменттери бар. Шайлоого талапкер катары баруу, үгүт иштерин жүргүзүү, үй-бүлөңүздөгү жана айылыңыздагы стереотиптер менен күрөшүү сиз үчүн оңой болгон жок деп түшүнөм. Ошентсе да, баардыгына карабастан, сиз ийгиликке жетиштиңиз ”, - деди министрлер кабинетинин төрагасынын орун басары Жылдыз Бакашова.

Депутат аялдарды сыйлоо аземиндеги интерактивдүү диалогтун маанилүү учуру болуп, аялдардын укуктарын жана мүмкүнчүлүктөрүн илгерилетүү боюнча Кыргызстандын улуттук жана эл аралык милдеттенмелерине ылайык, өлкөнүн мыйзамдарындагы жана саясатындагы жетишкендиктерди сактоо боюнча чараларды талкуулоо болду. Тактап айтканда, бир жыныстагы адамдардын бирине мандаттарды 30% га чейин ээлеп коюу боюнча атайын чараларды колдонуу.Жергиликтүү жана Жогорку Кеңештин депутаттарын шайлоо жөнүндө мыйзамда каралган.

«Айылдык кеңештерге шайланган аялдардын санынын 10% дан кем эмесден 38% га чейин көбөйүшү жалпы өлкө үчүн жетишкендик. Аялдарда жергиликтүү саясатка таасир этүү жана жергиликтүү жамааттардын жашоо сапатын жакшыртууга салым кошуу мүмкүнчүлүктөрү кеңейтилет. Жергиликтүү кеңештердеги орундардын 30% ээлеп коюу, минималдык босогону белгилөө боюнча убактылуу чара катары киргизилген. Бул аялдарга керек болгон сигнал, аны колдонууга, өзүн жана мүмкүнчүлүктөрүн жарыялоого мүмкүнчүлүк болду ”, - деди БУУӨПнын туруктуу өкүлү Луиз Чемберлен.

Ошондой эле, аял-депутаттарга сый көрсөтүү аземинин катышуучулары жана коноктору үчүн “Мен аял лидермин. Жаңы доорго умтулуу ”аттуу сүрөт көргөзмөсү ачылып, Кыргызстандын түштүгүндөгү чек арага жакын аймактардан чыккан лидер аялдардын окуялары чагылдырылды. Фото окуялар аялдардын билим берүү, саламаттыкты сактоо жана жергиликтүү жамааттардын социалдык өнүгүүсүндөгү ар кандай маселелерге кошкон салымынан тышкары, чыр-чатактарды жөнгө салууда жана коомду калыбына келтирүүдөгүролунун маанилүүлүгүн чагылдырды.

«Бүгүн биз жергиликтүү кеңештердин аял депутаттарын жана Кыргызстан шайлоодо көрсөткөн ийгиликтерди сыйладык. Биз депутат аялдардын лидерлигин, медайымдыкты жана кызматташууну белгилейбиз. Ошондой эле биз бардык уюмдар менен түзүмдөрдүн жана аялдардын өздөрүнүн өнөктөштүгүн белгилейбиз, бул жетишкендикти камсыз кылды ”, - деди Улзийисурен Жамсран, БУУ-Аялдардын Кыргызстандагы өкүлү.

Аялдарды сыйлоо БУУӨПтүн “Кыргызстандагы шайлоону колдоо 2020-2021” Программасынын алкагында Швейцария Өкмөтүнүн колдоосу менен БУУ-Аялдар шериктештигинде, ошондой эле БУУнун “Айылдык аймактарды экономикалык жактан бекемдөө” программасынын алкагында өткөрүлдү жана Норвегия жана Швеция өкмөттөрү тарабынан каржыланды (JP RWEE).

Медиа байланыштар:

Айнагүл Абдрахманова, БУУӨПтүн коомчулук менен байланыш бөлүмүнүн башчысы

Ainagul.abdrakhmanova@undp.org Тел: +996 770 183 493

Наргиз Кошойбекова, БУУАялдарынын Кыргызстандагы коомчулук менен байланышуу адиси

Nargiz.koshoibekova@unwomen.org Тел.: +996 550 981 221

Иш-чарадан көз ирмемдер

Сүрөттөр: Үсөнбек уулу Жанар / БУУӨП Кыргызстан