Yeni oluşturulan “COVID-19 Aşı Adaleti Küresel Gösterge Tablosu”na göre, düşük gelirli ülkeler, yüksek gelirliler ile aynı aşılama oranına sahip olursa, 2021 yılı GSYH’leri tahminen 38 milyar ABD Doları artıyor. Aşılar adil biçimde üretilip, çoğaltılıp, dağıtılmadığı takdirde küresel ekonomik toparlanma risk altında.

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve Oxford Üniversitesi tarafından 22 Temmuz 2021 tarihinde açıklanan yeni verilere göre, aşı paylaşımı dahil arzı artırmak ve her ülkenin adil biçimde erişmesini sağlamak için acil olarak harekete geçilmezse, COVID-19 aşı eşitsizliği, düşük ve alt-orta gelir grubunda yer alan ülkelerde sosyo-ekonomik toparlanma üzerinde kalıcı ve derin etki yaratacak.

Aşı üretiminin hızlandırılması ve düşük gelirli ülkeler ile yeterince aşı paylaşılması yoluyla, düşük gelirli ülkeler, yüksek gelirliler ile benzer aşılama oranlarına sahip olsaydı, düşük gelirlilerin GSYH’leri tahminen 38 milyar ABD Doları kadar artabilecekti. Daha zengin ülkelerin, zayıflayan ekonomileri desteklemek için trilyonlarca teşvik ödediği bir dönemde, aşıları hızlı biçimde paylaşma, aşı üretiminin önündeki tüm engelleri kaldırma, aşıları adil biçimde dağıtma ve gerçek anlamda küresel ekonomik toparlanmanın gerçekleşmesine yönelik finansman desteği sağlamanın tam zamanı.

COVID-19 aşısının doz başı fiyatının diğer aşılara kıyasla yüksek olması ve sağlık işgücü artışı maliyetleri dahil olmak üzere aşılama maliyetleri, kırılgan sağlık sistemleri üzerinde büyük stres yaratabilir, rutin bağışıklama ve temel sağlık hizmetlerini zayıflatarak kızamık, zatürre ve ishal hastalıklarında endişe verici artışlara neden olabilir. Ayrıca, örneğin HPV aşılarının güvenli ve etkili bir biçimde piyasaya sürülmesi gibi diğer bağışıklama hizmetlerinin genişletilmesine yönelik kaçırılan fırsatlar açısından bariz bir risk bulunuyor. Düşük gelirli ülkelerin, sürdürülebilir fiyatlı aşılara zamanında erişmeye ve zamanında sağlanan mali desteğe ihtiyacı var.

Bu içgörüler, UNDP, DSÖ ve Oxford Üniversitesi Blavatnik Kamu Yönetim Okulu’nun ortak girişimi olan yeni COVID-19 Aşı Adaleti Küresel Gösterge Tablosu’ndan geliyor. Gösterge Tablosu, aşı eşitliğini hızlandırmanın sadece hayat kurtarmak için değil, aynı zamanda küresel salgından herkesin yararına olacak biçimde daha hızlı ve daha adil bir toparlanmayı sağlamak için kritik olduğunu göstermek amacıyla COVID-19 aşılaması ile ilgili en son bilgileri, en son sosyo-ekonomik veriler ile birleştiriyor.

“Bazı düşük ve orta gelirli ülkelerde nüfusun yüzde 1’inden daha azı aşılandı ki bu durum, COVID-19 küresel salgınından iki farklı düze çıkış rotası oluşmasına yol açıyor” diyen UNDP Başkanı Achim Steiner, “Çok hızlı kolektif eylem gerekiyor. Bu yeni Aşı Eşitliği Gösterge Tablosu, aşıların küresel dağıtımının hızlandırılması ve küresel salgının yıkıcı sosyo-ekonomik etkilerinin azaltılması için politika yapıcılara ve uluslararası kuruluşlara benzersiz içgörüler sağlayacak” ifadelerini kullandı.

IMF, Dünya Bankası, UNICEF ve Gavi dahil olmak üzere birden çok kuruluştan alınan verilere ve Dünya Ekonomik Görünümü’nden alınan kişi başına GSYH büyüme oranları ile ilgili analizlere dayanan yeni Gösterge Tablosu’na göre, daha zengin ülkelerin daha hızlı aşılanması ve ekonomik olarak COVID-19’dan daha hızlı toparlanması beklenirken, daha yoksul ülkeler sağlık çalışanlarını ve risk altındaki nüfusun çoğunu aşılayamadı ve 2024 yılına kadar COVID-19 öncesi büyüme seviyelerine ulaşamayabilirler. Öte yandan, Delta ve diğer varyantlar bazı ülkeleri, halk sağlığı ile ilgili katı sosyal önlemleri yeniden yürürlüğe koymaya yönlendiriyor. Bu durum, özellikle en kırılgan ve ötekileştirilmiş insanlar için sosyal, ekonomik ve sağlık alanlarındaki etkiyi daha da kötüleştiriyor. Aşı eşitsizliği, tüm ülkeleri tehdit ederken Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları ile ilgili güçlükle elde edilen ilerlemeyi tersine çevirme riskini de içeriyor.

“Aşı eşitsizliği, bu küresel salgını sona erdirme ve COVID-19’dan düze çıkış bakımından dünyanın önündeki en büyük engeldir” diyen Dünya Sağlık Örgütü Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus şu ifadeleri kullandı: “Ekonomik, epidemiyolojik ve ahlaki olarak, hayat kurtaran aşılardan herkesin yararlanmasını sağlamak için mevcut en son verileri kullanmak tüm ülkelerin çıkarınadır.”

Politika yapıcılar ve kalkınma ortaklarını, aşı eşitsizliğini azaltmak için acil harekete geçmeleri konusunda güçlendirmek üzere tasarlanan Küresel Gösterge Tablosu, ülkelerin ilk önce ölüm oranını azaltmak ve sağlık sistemini korumak için risk altındaki nüfuslarını aşılamak, ardından hastalık yükünü azaltmak ve sosyo-ekonomik faaliyeti yeniden başlatmak için nüfusun daha büyük kesimlerini aşılamak hedefi bakımından, erişilebilirlik ve satın alınabilirliğin etkisini ayrıştırıyor.

Gösterge Tablosu, küresel salgından eşitlikçi ve dayanıklı bir toparlanmayı desteklemek ve sağlıkla ilgili SKA'lara yönelik ilerlemeyi sağlamak için çok taraflı sistem genelinde iş birliği geliştirmeyi amaçlayan Küresel Sağlıklı Yaşam ve Esenlik Eylem Planı (SKA3 KEP) tarafından destekleniyor.

Oxford Üniversitesi Blavatnik Kamu Yönetim Okulu’nda Küresel Kamu Politikası Doçenti olan Dr. Thomas Hale, “Bu küresel salgını arkamızda bırakmak için aşı açığını kapatmamız gerekiyor. Gösterge Panosu, yalnızca kaç aşı verildiğine değil, aynı zamanda onlara sahip olmamıza yönelik politikalar ve mekanizmalara ilişkin doğru ve güncel bilgiler sağlayarak aşıların küresel ölçekte dağıtımını artırmaya ve hızlandırmaya yardımcı olabilir” dedi.

Gösterge Tablosu, yeni veriler elde edildikçe gerçek zamanlı olarak güncellenecek ve uluslararası topluma, aşı eşitliğini sağlamak için neler yapılabileceği konusunda rehberlik etmeye yardımcı olmak üzere kritik bir boşluğu dolduracak. Kullanıcılar, internet sitesinden eksiksiz olarak indirebilecekleri tüm veri setlerini incelemeye davet ediliyor.

Editörler için notlar

https://data.undp.org/vaccine-equity/ 

UNDP HAKKINDA

UNDP, Birleşmiş Milletler’in yoksulluk adaletsizliği, eşitsizlik ve iklim değişikliğiyle mücadele eden koludur. Uzmanlar ve ortaklardan oluşan, 170 ülkede faaliyet gösteren geniş ağımızla, ülkelerin insanlar ve gezegenimiz için entegre ve kalıcı çözümler yaratmasını destekliyoruz.

DSÖ HAKKINDA

Dünya Sağlık Örgütü, Birleşmiş Milletler sistemi içinde halk sağlığı alanında küresel lider rolünde. 1948 yılında kurulan DSÖ, sağlıklı yaşamı teşvik etmek, dünyayı güvende tutmak ve kırılgan gruplara hizmet etmek için altı bölgede, 194 üye ülkeyle birlikte çalışıyor. 2019-2023 döneminde, bir milyar daha insanın kapsamlı sağlık güvencesine sahip olmasını sağlamayı, bir milyar daha insanı sağlıkla ilgili acil durumlardan korumayı ve ilave bir milyar insanın da sağlık ve esenliklerini artırmayı hedefliyor.

Kendinizi Koronavirüs’ten korumak için başvurabileceğiniz COVID-19 ve halk sağlığı ile ilgili güncel bilgiler için www.who.int sitesini ziyaret edebilir veya DSÖ’yü Twitter, Facebook, Instagram, LinkedIn, TikTok, Pinterest, Snapchat, YouTube ve Twitch üzerinden takip edebilirsiniz.

OXFORD ÜNİVERSİTESİ BLAVATNIK KAMU YÖNETİM OKULU HAKKINDA

Oxford Üniversitesi Blavatnik Kamu Yönetim Okulu, dünya genelinde daha iyi hükümet ve kamu politikalarına ilham vermek ve desteklemek için çalışıyor. 2020 yılı başlarında uygulamaya alınan Oxford COVID-19 Hükümet Önlemleri İzleyicisi, dünya genelinde hükümetlerin COVID-19 ile mücadele etmek için aldığı politika önlemlerini sistematik olarak izleyip karşılaştırıyor. www.bsg.ox.ac.uk/covidtracker.