UNDP ile geliştirilen finans mekanizmaları 36 ilde yenilenebilir enerjinin düşük gelirli hanelere ulaştırılmasına destek oluyor

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın (UNDP) Tarım ve Orman Bakanlığı ile ortaklaşa yürüttüğü yenilikçi bir proje sayesinde Türkiye genelindeki orman köyleri güneş enerjisinin faydalarından yararlanıyor. Bugüne kadar bu proje sonucunda 36 farklı ildeki orman köylerinde 806 hanenin çatısına güneş enerjisinden elektrik üreten solar fotovoltaik (PV) sistemler kuruldu. 2021 yılının sonunda, kurulan tüm bu sistemlerde toplam 1.5 MW elektrik üretim kapasitesine erişildi. Projenin 2022 yılında tamamlanmasına kadar toplam elektrik üretiminin 5 MW kapasiteye erişmesi bekleniyor.

Türkiye’de kırsalda yaşayan düşük gelirli hane halklarına yönelik ulusal çaptaki ilk güneş enerjisinden elektrik üretim projesi olan bu girişim, birçok fayda sağlıyor. Örneğin, Türkiye’nin en düşük gelirli gruplarından biri olan ve orman köylerinde (orman içi veya bitişiğinde) yaşayan nüfusun yüzde 9,6’sını oluşturan bireyler için enerji giderlerinde tasarruf imkânı yaratıyor. Aynı zamanda iklim değişikliğine yol açan karbon emisyonlarını azaltıyor.

Güneş enerjisi sistemlerini gelir seviyesi düşük köylüler için ekonomik ve çekici kılmak amacıyla gerekli sürdürülebilir yasal, finansal ve kurumsal mekanizmaların geliştirilmesi kilit önem taşıyor. Bu hedef doğrultusunda çalışmalar Tarım ve Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü (OGM) Orman ve Köy İlişkileri Dairesi Başkanlığı (ORKÖY) ile birlikte yürütülüyor. Proje ortakları arasında ayrıca özel sektörden güneş enerjisi paneli üreticileri ve kurulum firmalarını bir araya getiren Uluslararası Güneş Enerjisi Topluluğu – Türkiye Bölümü (GÜNDER) de yer alıyor.

Girişim için 3,8 milyon ABD Doları tutarındaki ilk finansman, Küresel Çevre Fonu (GEF) tarafından UNDP aracılığıyla sağlandı ve 45 milyon ABD Doları da Türkiye Cumhuriyeti Hükümetinden geldi.

Kırsal kesimdeki haneler, güneş enerjisinden elektrik üretimi sistemleri kurmak için Orman Genel Müdürlüğü'nün uygun kredilerine başvurabilir. Proje, Konya ve Afyon olmak üzere iki ilde ulusal elektrik şebekesine bağlantılı saha tipi güneş enerjisi sistemleri işleten yenilenebilir enerji kooperatiflerinin kurulmasına da yardımcı oldu. Bu sistemler iki köyde 130 hanenin elektrik ihtiyacını karşılamakla kalmıyor, aynı zamanda fazla elektriği ulusal şebekeye satarak gelir elde ediyor. Proje kapsamında 36 ilde de, 83 farklı köyde 806 bireysel hane için çatı sistemleri kuruldu.

Projenin nihai amacı, güneş enerjisini Türkiye genelinde düşük gelirli hanelerin erişimine sunmak. Bu girişim, Türkiye, Paris Anlaşması kapsamındaki yükümlülüklerini ve 2053 yılına kadar “net sıfır” hedefine ulaşmak üzere verdiği taahhütlerini yerine getirmek için hareket ederken, UNDP’nin Türkiye'de yenilenebilir enerjiyi teşvik etmek, fosil yakıtlara bağımlılığı azaltmak, biyolojik çeşitliliği korumak ve iklim dostu politikaları desteklemek için yürüttüğü çabaların bir parçası.