Türkiye'de sekiz belediye gelişmiş atık yönetimi uygulamalarından ve yerel kapasite geliştirme çalışmalarından yararlanıyor, çevre koşulları iyileştiriliyor

“Kapsayıcı Sıfır Atık Yönetimi ile Sosyal Uyumun Güçlendirilmesi” projesinin ilk kurul toplantısı bugün, partner kuruluşların temsilcilerinin katılımıyla düzenlendi. Toplantıda, bugüne kadar kaydedilen ilerlemeler gözden geçirildi ve önümüzdeki dönemin faaliyetlerine ilişkin yol haritası tartışıldı. Üç yıl sürecek girişim, ABD Nüfus, Mülteciler ve Göç Bürosu (USBPRM) tarafından 4,5 milyon ABD dolarının üzerinde bir bütçeyle finanse ediliyor ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı iş birliğinde uygulanıyor. 

Proje, ulusal atık yönetimi düzenlemelerini temel alarak, önemli sayıda Geçici Koruma Altındaki Suriyeliler (GKAS) ve mülteciye ev sahipliği yapan belediyelerin kapsayıcı ve katılımcı atık yönetimi uygulamalarını hayata geçirme kapasitesini iyileştirmeye odaklanıyor. Proje; Adıyaman, Hatay, İzmir, Kilis ve Şanlıurfa olmak üzere beş ildeki sekiz belediye ile uygulanıyor.   

Girişim kapsamında sıfır atık modelinin yaygınlaştırılması; atık toplama için gerekli ekipman, malzeme ve araçların temin edilmesi; atık yönetimi düzenlemelerinin uygulanması için yerel kapasitenin geliştirilmesi; ve atıkların önemli çevresel ve sosyal sorunlar yarattığı kentsel alanlarda GKAS dahil olmak üzere kırılgan nüfusun yaşam ve çalışma koşullarının iyileştirmesi hedefleniyor. Proje ayrıca, Şubat 2023 depremlerinden etkilenen belediyelerin atık yönetimi kapasitelerini, afetin ardından ortaya çıkan yeni yaşam koşullarından kaynaklanan gereksinimleri etkili bir şekilde ele alarak geliştirmeyi amaçlıyor.

Proje kapsamında bugüne kadar, mevcut atık yönetimi koşullarının değerlendirilmesi tamamlandı ve sıfır atık yönetimi uygulamalarını hayata geçirmek için özel ihtiyaçlar belirlendi. Bu değerlendirmelerin ardından, belediyelerin atık yönetimi kapasitelerini geliştirmek için katı atık toplama ve ayrıştırma tesisi, prefabrik sıfır atık marketleri, mobil sıfır atık toplama araçları, geri dönüştürülebilir atık toplama kamyonları, elektrikli triportörler, koruyucu ekipmanlar, hijyen kitleri ve konteynerler gibi ekipmanların teslimatına başlandı. 

Ayrıca, belediyelere sıfır atık uygulamaları ve mülteci odaklı hizmetler konusunda eğitimler veriliyor. Bu belediyelerin kapasitelerindeki gelişmeler, karşılaştırmalı analizlerle ölçülecek. Sosyal uyumu artırma ve sıfır atık uygulamalarını içselleştirme çabalarının bir parçası olarak, çeşitli faaliyetler halihazırda yürütülüyor. Bu kapsamda, hem mülteci hem de ev sahibi topluluklardan kanaat önderlerine yönelik eğitim modülleri geliştirildi ve sunuldu. Bugüne kadar bu topluluklardan 11.076’dan fazla kişi sıfır atık yönetimi, evsel katı atık yönetimi, sosyal uyum ve atık toplama ile ilişkili riskler konusunda eğitim aldı.

Proje ayrıca, mahalle ve ilçe düzeyinde insana yakışır atık toplama uygulamalarını teşvik ediyor, kadın kooperatifleri de dahil olmak üzere sivil atık yönetimi girişimleriyle ortaklık kuruyor ve atık yönetiminde yer alan mevsimlik işçilere eğitim ve destek sağlıyor. Ayrıca, yönetmeliklere uygun olarak, atık toplayıcılar ilgili belediyelere kaydedilecek ve çalışma koşulları ek ekipmanlarla iyileştirilecek. 

Bunun yanı sıra projeye katılan belediyelerde sıfır atık teşvik programı geliştirilecek. Bu program kapsamında sıfır atık marketleri kurulacak ve bölge sakinleri kartlarına yüklenecek alışveriş kredileri karşılığında geri dönüştürülebilir atıklarını bu marketlere getirmeye teşvik edilecek. Bunun için mevcut durum analizi tamamlandı ve sıfır atık teşvik programlarının tasarımı her bir belediye için geliştirilmeye devam ediyor. 

Bu girişim, belediye hizmetlerini güçlendirerek ve yerel yönetimlerin kapasitesini artırarak, geniş kapsamlı deprem sonrası toparlanma çabalarının bir parçası olarak atık yönetimi uygulamalarını desteklemeyi ve aynı zamanda sıfır atık düzenlemelerinin uygulanmasını teşvik etmeyi amaçlıyor. Bu çalışmalar, toplumun tüm üyelerinin temel hizmetlere erişimini sağlayarak ev sahibi topluluklarda sosyal uyumu ve çevresel sürdürülebilirliği teşvik edecek.