New York, 9 Aralık 2019 – UNDP’nin son İnsani Gelişme Raporu’na göre, Avrupa ve Orta Asya’daki orta gelirli ülkeler bugüne kadar görülmemiş yükseklikte yaşam standartlarına kavuşmuş olsa da, iklim değişikliği ve teknolojide büyük değişim bu ülkelerin eşitsizlikleri azaltma çabalarını ciddi ölçüde yavaşlatabilir.

Rapora göre, orta sınıfın küçülmesi, kayıtdışı ve güvencesiz istihdamın yüksek düzeylerde seyretmesi, sosyal korumada eksiklikler, vasıflı ve genç çalışanların dışa göç etmesi, kanun önünde eşitsizlik algıları, bölgedeki eşitsizlik sorunlarını özellikle ağırlaştırıyor.

Temel yaşam standartlarındaki farklar azalırken, teknoloji ve eğitime erişimde eşitsizliğin yarattığı yeni eşitsizlik biçimleri ortaya çıkıyor; iklim krizi nedeniyle de bu eşitsizlikler, yoksullar ve kırılgan gruplar için daha da ağırlaşıyor.

Örneğin, bölgede enerjinin %90’ı fosil yakıttan elde ediliyor; toprakların yaklaşık %30’u bozulmuş durumda. Bölge, araştırma ve geliştirme harcamalarında dünyada orta 1/3’te yer alıyor, yüksek vasıflı çalanların düşük vasıflılara oranı ise OECD ülkelerinin yarısı düzeyinde; daha varlıklı uluslar teknolojide ilerledikçe bu açığın kapatılması daha da güçleşiyor.

Bugün yayınlanan “Gelirin Ötesinde, Ortalamaların Ötesinde, Bugünün Ötesinde: 21. Yüzyılda İnsani Gelişmedeki Eşitsizlikler” başlıklı 2019 İnsani Gelişme Raporu (İGR), ilerlemeye bakışta, salt ekonomik büyümenin ötesinde yeni yaklaşımlar getiriyor.

“Eşitsizliğin yeni yüzü işte budur; ve İnsani Gelişme Raporu’nun ortaya koyduğu gibi, eşitsizlik çözümsüz değil” diyor UNDP Başkanı Achim Steiner.

Rapor, sosyoekonomik eşitsizlikleri üç boyutta irdeliyor: Gelirin ötesinde, ortalamaların ötesinde ve bugünün ötesinde; ve çözüm için bir dizi politika seçeneği öneriyor.

Geçmişte daha eşitlikçi olan bölge artık istikrarsız işgücü piyasaları ve sosyal dışlanma ile karşı karşıya

Avrupa ve Orta Asya, Eşitsizliğe Uyarlanmış İnsani Gelişme Endeksi’ne göre eşitsizlik nedeniyle insani gelişme kaybının en düşük bölge idi; diğer bir deyişle, buradaki eşitsizlikler, ortalama olarak diğer bölgelerden daha düşüktü. Ayrıca bölge, yükseköğrenimi yaygınlaştırmada önemli ilerleme kaydetti, gelişmiş ülkelere daha da yaklaştı.

Yine de, yeni raporun bulguları, 2016 bölgesel İGR’nin sonuçlarını destekler nitelikte. Önceki rapor şu ifadeyi kullanmıştı: İşgücü piyasasındaki eşitsizlikler ve dışlanma, bölgenin eşitsizlik sorunlarının özünü oluşturuyor, dışa göçü artırıyor, bu da bölgenin nüfus kaybı sorununu ağırlaştırıyor.

Bölgede işgücü piyasasından dışlanma, hem insana yakışır işlerin mevcudiyeti hem de kayıtlı işgücü piyasasıyla ilintili olan sosyal korumaya erişim için büyük önem taşıyor. İnsana yakışır işe sahip olmayanlar yoksulluk, kırılganlık ve sosyal hizmetler ile sosyal korumadan dışlanma bakımından daha yüksek risk altında.

Araştırma ayrıca, başta yolsuzluk ve kanun önünde eşitlik olmak üzere, yönetişimin kalitesi konusunda halkın endişelerini de ortaya koyuyor. Bu algılar, resmi sosyoekonomik verilerde yer almayan eşitsizlikler hakkında daha derin endişeleri yansıtıyor olabilir.

UNDP Avrupa ve BDT Bölge Ofisi Direktörü ve UNDP Başkan Yardımcısı Mirjana Spoljaric Egger şunları söyledi: “İnsani gelişme insanların seçeneklerini artırıyor. Bölgenin bugünkü durumuna, başarılarına ve karşı karşıya olduğu zorluklara baktığımızda, bugünkü eşitsizliklerin bazılarının gelecekte daha belirgin hale gelebileceğini akılda tutmalıyız.”

Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi’ne göre, dünyada kadın-erkek eşitsizliğinin en düşük olduğu bölge olmasına rağmen, kadınlar işgücü piyasasından dışlanma riskiyle karşı karşıya.

Ayrıca kadınlar, toplumsal cinsiyet eşitliği yönünde algılanan ilerleme aleyhtarı tepkiyle de karşı karşıya. Raporda yeni bir “sosyal normlar endeksi”, değerlendirilen ülkelerin yarısında son yıllarda toplumsal cinsiyet yanlılığının arttığını gösteriyor.

Risk altında olan diğer gruplar ise genç çalışanlar, göçmenler, uzun süredir işsiz olanlar, engelliler, geçmişten beri ötekileştirilmiş topluluklar, kırsal ve yalıtık bölgelerin sakinleridir.

Rapora göre, altta yatan yanlılıklar, sosyal normlar ve güç yapılarını ele alan politikalar kritik önem taşıyor. Örneğin, başta çocuklar olmak üzere bakım yükünü dengeleyen politikalar çok önemli, çünkü kadınlar ile erkeklerin yaşam boyu kazançları arasındaki farkın büyük kısmı, 40 yaşa ulaşmadan meydana gelmiş oluyor.

Gelirin ötesinde, ortalamaların ötesinde, bugünün ötesinde

Rapor, politikaların gelirin ötesine bakmasını öneriyor; bunu da çocukların öğrenme, sağlık ve beslenmesine piyasa öncesi yatırımlar da dahil olmak üzere, doğumdan da önce başlayan yaşam boyu müdahaleler ile güçlendirmesini istiyor. Bu yatırımlar, birey işgücü piyasasında gelir ederken ve sonrasında, tüm yaşamı boyunca devam etmelidir.

İGR ayrıca, vergilendirmenin kamu sağlık ve eğitim harcamaları, karbon-yoğun yaşam tarzı alternatifleri dahil olmak üzere, politikalar sisteminin bir parçası olmasını savunuyor.

Rapora göre, ortalamalar büyük resmi çizmede yardımcı olmakla birlikte, genellikle toplumda gerçekte olan biteni gizliyor; dolayısıyla, eşitsizlikleri etkili biçimde giderecek politikalar oluşturmak için daha ayrıntılı bilgiye gerek duyuluyor.

Bugünün ötesine bakan rapor, gelecek yüzyılda insani gelişme sonuçlarını şekillendireceği tahmin edilen iki güç -iklim değişikliği ve teknolojik dönüşüm- perspektifinden bakarak, eşitsizliğin gelecekte nasıl değişebileceğini sorguluyor.

İGRO Direktörü Pedro Conceigao şunları söyledi: “Dünyamız değişirken, önem arz eden eşitsizlikler de değişiyor. İyi haber, bunların kaçınılmaz olmayışı. Her toplum, tolere etmeye hazır olduğu eşitsizliğin düzeyi ve türü hakkında seçeneğe sahip.”

2019 İGR Yayın Paketi: https://www.dropbox.com/sh/vl0qjm3g1nvcg4k/AABXqgDA86UkT9MLTjURmGE4a?dl=0

Daha fazla bilgi ve basın mülakatı için:

Washington: Nicolas Douillet; nicolas.douillet@undp.org; +1 202 378 7468

New York: Adam Cathro; adam.cathro@undp.org; +1 212 906 5326 ve Anna Ortubia; anna.ortubia.@.undp.org; +1 212 906 5964

Cenevre: Sarah Bel; sarah.bel@undp.org; +41 799 341 117

Brüksel: Ludmila Tiganu, ludmila.tiganu@undp.org, +32 221 38296

_____________________________________

UNDP, krizlere dayanıklı toplumlar inşa etmek ve herkes için yaşam kalitesini yükseltecek türden büyümeyi artırarak sürdürmek amacıyla toplumun her kesiminden insanlarla ortaklık kuruyor. Sahada 177 ülkede ve toprakta, güçlü bireyler ve güçlü toplumların oluşturulmasına katkı sağlayacak küresel perspektif ve yerel içgörüler sunuyoruz.