Proje ne hakkında?

SENTRUM – Sürdürülebilir Yeşil Destinasyonlar Projesi’ninamacı, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın girişimleri kapsamında sürdürülebilir turizmin gelişimini ulusal öncelikler kapsamında desteklemek,özellikle Türkiye'nin farklı bölgelerindeki küçük ölçekli destinasyonlarda, küresel olarak kabul görmüş destinasyon standartlarını o bölgenin benzersiz ihtiyaçları ile uyumlu hale getirmek, böylelikle toplum temelli sosyo-ekonomik kalkınmaya katkı sağlamaktır. 

Proje, Küresel Sürdürülebilir Turizm Konseyi (GSTC) Destinasyon Standartları çerçevesinde sertifikasyon için gerekli adımların atılmasını ve destinasyonlarda iyileştirmeler yapılmasını sağlamak amacıyla beş bileşen altında tasarlanmıştır. 

• Sürdürülebilir Toplum Temelli Turizm Konusunda Farkındalık Yaratılması 
• Destinasyonların Sürdürülebilir Yönetimi
• Destinasyonların Sosyo-Ekonomik Sürdürülebilirliği
• Destinasyonların Kültürel Sürdürülebilirliği
• Destinasyonların Çevresel Sürdürülebilirliği

Mevcut durum nedir?

Turizm, küresel ekonomiye önemli katkılarda bulunan dinamik bir sektördür. Ancak, sürdürülebilir bir şekilde yönetilmediğinde, çevreye ve bölge halkına geri dönülemez zararlar verebilir. Hızlı artan turist sayısı, artan enerji ve su tüketimi, artan ve bertaraf edilemeyen atıklar doğal kaynaklar üzerinde baskı oluşturmakta ve çevre kirliliğine yol açmaktadır.

Türkiye, Küresel Sürdürülebilir Turizm Konseyi (GSTC) ile yakın iş birliği içinde çalışarak, GSTC'nin uluslararası standartlarına uygun destinasyonlar geliştirmeyi amaçlamaktadır. Bu sayede Türkiye, sürdürülebilir turizm uygulamaları konusunda uluslararası alanda öncü bir rol üstlenmeyi ve sorumlu bir turizm destinasyonu olarak tanınmayı hedeflemektedir. SENTRUM Projesi gibi girişimleri destekleyerek, turizm sektöründe hem yeşil hem de dijital alanda sürdürülebilirliği teşvik etmeyi ve "İkili Dönüşüm" yaklaşımını benimsemeyi amaçlamaktadır. Bu kapsamda, enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji kullanımı, su tasarrufu ve atık yönetimi gibi konularda çalışmalar yapılmakta ve turistlerin bilinçlendirilmesine yönelik faaliyetler düzenlenmektedir.

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ve Enerjisa Enerji, Sabancı Üniversitesi iş birliğinde 2021 yılında SENTRUM Projesi’ne ilk olarak  Ayvalık Küçükköy’de başlamıştı. Yeşil destineayon modeli oluşturma çabaları kapsamında enerji verimliliği, yenilenebilir enerji ve sürdürlebilirlik uygulamalarıyla Küçükköy’üm sürdürlebilir turizm dönüşümü sağlanmıştı. Çalışmalar 2024 yılı itibarıyla projenin ikinci lokasyonu olarak seçilen  İzmir'in tarihi Birgi Köyü’nde UNDP, Enerjisa Enerji ve T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı'nı (TGA) işbirliğinde yürütülecek. 

Misyonumuz nedir?

Türkiye'deki küçük ölçekli destinasyonlarda, küresel olarak kabul edilen destinasyon standartlarını bölge halkının ihtiyaçları ve gereksinimleri ile uyumlu hale getirmek, böylelikle toplum temelli sosyo-ekonomik kalkınmaya  katkıda bulunmak ve turizm uygulamalarının sürdürülebilirliğini sağlamak amaçlanmaktadır. 

Nasıl yapıyoruz?

Proje, Türkiye'nin çeşitli destinasyonlarında sürdürülebilir turizm uygulamaları konusunda farkındalık yaratmayı ve bu uygulamaları teşvik etmeyi amaçlamaktadır. Bu amaçlara ulaşmak için aşağıdaki bileşenler kapsamında faaliyetler gerçekleştirilecektir.

1. Sürdürülebilir Toplum Temelli Turizm Konusunda Farkındalık Yaratma

• Uzmanlardan oluşan bir danışma kurulu oluşturulması
• Yeni seçilen destinasyonlarda (Birgi, İzmir) Sürdürülebilir Enerji Temelli Turizm Merkezi (SENTRUM Koordinasyon Ofisi) kurulması
• Sürdürülebilir turizm ve yeşil destinasyonlar konularında rehber kitap hazırlanması.
• Proje sonuçlarının ve iyi uygulamaların sosyal medya, konferanslar ve basın ziyaretleri aracılığıyla yaygınlaştırılması
• Ziyaretçilere yönelik rehber niteliğinde içerikler geliştirilmesi
• UNESCO Dünya Miras Listesi ve UNWTO En İyi Turizm Köyleri Listesi gibi programlara katılım sağlanması
• Sürdürülebilir turizm konusunda bölge halkı ve turizm işletmelerine yönelik kapasite geliştirme eğitimleri düzenlenmesi
• Seçilecek iki sürdürülebilir yeşil destinasyona çalışma ziyareti düzenlenmesi
• Türkiye'deki sürdürülebilir yeşil destinasyonlar arasında deneyim paylaşımı yapılması

2. Destinasyonların Sürdürülebilir Yönetimi

• Öncelikli Birgi olmak üzere proje kapsamında seçilecek destinasyonlar için doğal kaynaklar, tarihi ve kültürel geçmiş, mevcut turizm altyapısı ve sürdürülebilirlik açısından ana güçlü yanlar ve zorlukları içeren mevcut durum raporları hazırlanması
• Her destinasyon için GSTC kriterlerine göre sürdürülebilirlik uygulamalarının değerlendirilmesi ve bir eylem planı oluşturulması
• Katılımcıların rollerini tanımlayan ve kamu katılımını sağlayan yönetim çerçevesi oluşturulması
• Her destinasyon için ziyaretçi talep ve beklentilerini dikkate alarak pazarlama stratejisi geliştirilmesi
• Her destinasyon için ziyaretçi taşıma kapasitesinin analiz edilmesi ve yönetim önerileri geliştirlmesi
• Her destinasyon için iklim risk değerlendirmesi yapılması
• Kadınların projeye katılımını sağlamak ve eğitim faaliyetlerine eşit erişimi teşvik etmek için Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Eylem Planı hazırlanması

3. Destinasyonların Sosyo-Ekonomik Sürdürülebilirliği

• Her destinasyondaki bölge halkına uygun beceri geliştirme programları düzenlenmesi
• Turizm meslek liseleri ve üniversitelerindeki öğrencilere staj imkânları yaratılması
• Turizm meslek liseleri ve üniversitelerdeki öğrenciler için gönüllülük faaliyetleri organize edilmesi

4. Destinasyonların Kültürel Sürdürülebilirliği

• Somut ve somut olmayan kültürel mirasın belirlenip listelenmesi
• Sanat ve zanaatları birleştiren yenilikçi teknolojilerle destek sağlanması
• Mevcut rotaların iyileştirilmesi ve yeni sürdürülebilir turizm rotalarının oluşturulması

5. Destinasyonların Çevresel Sürdürülebilirliği

• Yerel turizm işletmeleri ve kamu binalarına yönelik enerji etütleri yapılması
• Elektrikli araçlar ve bisiklet kullanımı gibi çevre dostu ulaşımın teşvik edilmesi
• Turizm işletmelerine yönelik su kullanımı, tek kullanımlık ürünlerin azaltılması ve enerji verimliliği konularında kapasite geliştirme eğitimleri düzenlenmesi
• Seçilen kamu binalarının enerji verimliliği dönüşümünün gerçekleştirilmesi

Türkiye nasıl faydalanacak?

SENTRUM projesi, Türkiye'nin turizm sektöründe sürdürülebilir kalkınmayı geliştirmeye ve destinasyonların uluslararası alanda rekabetçiliğini artırmaya yardımcı olacak önemli bir girişimdir.

Genel Faydalar:

Sürdürülebilir Turizme Katkısı: SENTRUM projesi, Türkiye'nin küçük ölçekli destinasyonlarında turizm uygulamalarının sürdürülebilirliğini geliştirmeye yardımcı olacaktır. Bu sayede destinasyonların doğal ve kültürel mirasının korunmasına, yerel ekonominin güçlenmesine ve turizmden elde edilen gelirlerin artmasına katkıda bulunacaktır.

Toplumsal Kalkınma: Proje kapsamında düzenlenecek eğitim programları ve kapasite geliştirme faaliyetleri ile yöre halkının becerilerini geliştirmeleri ve yeni iş imkanları bulmaları sağlanacaktır. Bu sayede destinasyonlardaki sosyo-ekonomik kalkınmaya katkıda bulunulacaktır.

Uluslararası Tanınma: SENTRUM projesi kapsamında uygulanacak standartlar ve kriterler sayesinde Türkiye'deki destinasyonlar uluslararası alanda tanınma ve itibar kazanacaktır. Bu durum, daha fazla turistin Türkiye'yi ziyaret etmesini ve turizm gelirlerinin artmasını sağlayacaktır.

Destinasyonlara Özel Faydalar:

Destinasyon Yönetimi: Proje kapsamında her destinasyon için mevcut durum raporu hazırlanacak, sürdürülebilirlik eylem planı geliştirilecek ve destinasyon yönetim çerçevesi oluşturulacaktır. Bu sayede destinasyonların daha planlı ve sürdürülebilir bir şekilde yönetilmesi sağlanacaktır.

Pazarlama ve Tanıtım: Her destinasyon için pazarlama stratejisi geliştirilecek ve tanıtım faaliyetleri yürütülecektir. Bu sayede destinasyonların daha fazla ziyaretçi çekmesi ve turizm gelirlerinin artması sağlanacaktır.

Çevresel Sürdürülebilirlik: Enerji denetimleri, çevre dostu ulaşımın teşvik edilmesi ve kapasite geliştirme faaliyetleri ile destinasyonların çevresel ayak izinin azaltılması sağlanacaktır.

Kültürel Mirasın Korunması: Somut ve somut olmayan kültürel mirasın belirlenmesi ve listelenmesi, yenilikçi teknolojilerle desteklenmesi ve sürdürülebilir turizm rotalarının oluşturulması ile destinasyonların kültürel mirasının korunması sağlanacaktır.