Бишкек, 6-март 2024-ж. – Кызыкдар тараптар өлкөнүн бай биологиялык ар түрдүүлүгүн жана морт экосистемаларын сактоо үчүн инновациялык каржылоо механизмдерин изилдөө максатында БУУӨП уюштурган тегерек столдо жаратылышты коргоо боюнча Трасттык Фондду түзүүнү талкуулоо үчүн чогулганда, Кыргызстандын тоолуу күн тартибине, айлана-чөйрөнү коргоого жана климаттын өзгөрүшүнө каршы иш-аракеттерге берилгендиги борбордук орунду ээледи.

Сунушталган Трасттык Фонд эл аралык экологиялык жана өнүгүү максаттарына ылайык «жашыл» өтүүнү, климаттын өзгөрүшүнө адаптациялоону жана биологиялык ар түрдүүлүктү сактоого карай олуттуу кадам болуп саналат. Фонддун максаты – тоо экосистемаларын коргоо жана туруктуу жашоо каражаттарын илгерилетүү, жаратылышты коргоонун конкреттүү керектөөлөрүн канааттандыруу жана Кыргызстандагы туруктуу экологиялык келечек үчүн корголуучу жаратылыш аймактарын өнүктүрүүгө колдоо көрсөтүү.

Өзүнүн уникалдуу биологиялык ар түрдүүлүгүнүн жана экологиялык системалардагы негизги ролунун аркасында дүйнөгө таанылган Кыргызстан аймактык жана эл аралык экологиялык туруктуулук үчүн маанилүү. Дүйнөлүк кургактыктын 0,13% дан азын ээлеген, бирок бардык белгилүү түрлөрдүн болжол менен 1% жашаган өлкө, жерди туруксуз пайдалануу, жашоо чөйрөсүн жоготуу жана сууну натыйжасыз башкаруу сыяктуу көйгөйлөргө туш болуп, анын уникалдуу биологиялык ар түрдүүлүгүн тобокелге салат. Сунушталган Трасттык Фонд жаратылышты коргоо демилгелерин, изилдөө программаларын жана туруктуулук долбоорлорун колдоо үчүн ар кандай кызыкдар тараптардын ресурстарын мобилизациялоо жана бириктирүү аркылуу бул көйгөйлөрдү чечүүгө багытталган.

Фондду ачык-айкын жана отчёттуу башкарууну камсыз кылуу үчүн Трасттык Фондду түзүү үчүн аянтча катары БУУнун көп өнөктөштүк максаттуу фондунун механизмин пайдалануу боюнча диалогду өнүктүрүү максатында иш-чара негизги кызыкдар тараптарды, анын ичинде мамлекеттик органдарды, БУУнун агенттиктерин, дипломатиялык өкүлчүлүктөрдү, эл аралык уюмдарды, каржы институттарын жана экологиялык агенттиктерди бириктирди.

Тегерек столдо Трасттык Фонддун концепциясы сунушталып, пикирлер топтолду, ошондой эле Фондду түзүү жана иштетүү боюнча өнөктөштүк жана координациялоо мүмкүнчүлүктөрү изилденди. Бул максаттар Кыргызстандын жана анын өнөктөштөрүнүн айлана-чөйрөнү сактоого жана туруктуу өнүктүрүүгө багытталган каражаттарды ачык-айкын, отчёттуу жана туруктуу башкарууну камсыз кылууга умтулуусун баса белгилейт.

Жаратылыш ресурстары, экология жана техникалык көзөмөл министринин орун басары Кубат Касеинов экологиялык туруктуулукту камсыз кылууда биргелешкен күч-аракеттердин маанилүүлүгүн баса белгилеп, «Жаратылышты коргоо боюнча Трасттык Фонд Кыргызстандын жаратылыш мурасынын келечегин камсыз кылууда маанилүү кадам болуп саналат», – деди.

Трасттык Фонддун негизги максаттарына жерди туруктуу пайдалануу практикасын илгерилетүү, тоо экосистемаларынын климаттын өзгөрүшүнө туруктуулугун жогорулатуу, жергиликтүү жамааттардын мүмкүнчүлүктөрүн кеңейтүү жана биологиялык ар түрдүүлүктү сактоонун маанилүүлүгү жөнүндө маалымдуулукту жогорулатуу кирет. Изилдөө, инновация жана билим алмашуу аркылуу Фонд жаратылышты коргоонун далилдүү ыкмаларын маалымдоого жана эл аралык кызматташтыкты өнүктүрүүгө умтулат.

«БУУнун көп өнөктөштүк максаттуу фонду аркылуу жаратылышты коргоо боюнча Трасттык Фонддун түзүлүшү БУУӨПтүн айлана-чөйрөнү коргоо жана туруктуу өнүгүүгө болгон умтулуусун баса белгилейт», – деди БУУнун Башкы катчысынын жардамчысы, БУУӨПтүн Администраторунун жардамчысы жана Европа жана Борбордук Азия боюнча аймактык директору Ивана Живкович, – «БУУ системасынын тажрыйбасын жана глобалдык мүмкүнчүлүгүн колдонуу менен Трасттык Фонд Кыргызстандын уникалдуу биологиялык ар түрдүүлүгүнүн жана экосистемасынын узак мөөнөттүү туруктуулугуна салым кошот».

Жаратылышты сактоо боюнча сунушталган Трасттык Фонд Кыргызстандын биологиялык ар түрдүүлүгүн каржылоо планында, Улуттук стратегияда жана биологиялык ар түрдүүлүктү сактоо боюнча иш-аракеттер планында, жаңыланган Улуттук деңгээлде аныкталган салымда жана тоолуу райондордун Жол картасында баяндалган улуттук артыкчылыктарга шайкеш келет. БУУӨПтүн колдоосу менен Фондду түзүүнүн ар кандай варианттарын изилдөө үчүн деталдуу техникалык жана юридикалык талдоо жүргүзүлгөн.

Жаратылышты коргоо боюнча Трасттык Фонду жөнүндө

Жаратылышты коргоо боюнча Трасттык Фонд Кыргызстанда жаратылышты коргоо демилгелерин, изилдөө программаларын жана туруктуу өнүгүү долбоорлорун колдоого багытталган сунушталган каржы механизми болуп саналат. Фонд мамлекеттик, жеке жана донордук булактардан ресурстарды мобилизациялоо менен өлкөнүн биологиялык ар түрдүүлүгүн сактоого жана келечек муундар үчүн экологиялык туруктуулукту камсыз кылууга умтулат.

***

БУУӨП – жакырчылыкка, теңсиздикке жана климаттын өзгөрүшүнө каршы күрөшүү боюнча Бириккен Улуттар Уюмунун алдыңкы уюму. 170 мамлекетте кеңири эксперттердин жана өнөктөштөрдүн тармагы менен иштешип, биз элдерге адамдар жана планета үчүн бирдиктүү, туруктуу чечимдерди иштеп чыгууга жардам беребиз. Биз жөнүндө көбүрөөк маалыматты  www.kg.undp.org сайтынан жана @UNDPKG дарегинен таба аласыз.

ЖМК үчүн байланыш:

Айнагүл Абдрахманова, Коомчулук менен байланыш боюнча бөлүмүнүн башчысы +996775755776