LocationsOrman Köylerinde Güneş Enerjisinden Elektrik Üretimi için Sürdürülebilir Finans Mekanizması Projesi
Proje ne hakkında?
Proje; Türkiye’nin orman köylerinde, köy kooperatifleri yoluyla şebekeye bağlı solar fotovoltaik sistemlerinin teşvik edilmesini ve finansmanını destekleyecektir. Projenin devlet desteği ve katılımı Orman Genel Müdürlüğü Orman ve Köy İlişkileri Dairesi Başkanlığı (ORKÖY) öncülüğünde, özel sektör solar PV kurulum firmaları, kamu hizmetleri sunan özel sektör firmaları ve yerli ve yabancı bankalar gibi solar PV değer zincirinin kilit aktörlerinin yanı sıra finansman sağlayan diğer kuruluşların işbirliğiyle yürütülmektedir.
Projenin amacı; proje sonunda orman köylerinde kooperatifler yoluyla şebekeye bağlı en az 30 MW’lık kurulu solar PV gücün sağlanması için ORKÖY’ün kredi mekanizması bünyesinde sürdürülebilir bir enerji finansman mekanizmasının başarılı bir şekilde kurulmasının desteklenmesi; proje sonunda (projeden önceki durum temel alınarak) enerji sektöründe 28.750 ton CO₂’ye eşdeğer emisyonun önüne geçilmesi; şebekeye bağlı PV sistemlerinde 30 MWp kümülatif kurulu güce ulaşılması; şebekeye bağlı PV sistemlerinden yılda 47.520.000 kWh kümülatif toplam elektrik üretiminin sağlanması ve orman köylüleri için 450 iş pozisyonunun açılmasıdır. Proje üç bileşene ayrılmıştır: 1) Şebekeye bağlı konutsal solar PV’nin teşviki için siyasi ve kurumsal çerçevelerin geliştirilmesi ve genişletilmesi, 2) Solar PV sistemleri için ORKÖY’ün sürdürülebilir enerji finansman mekanizmaları iş modelinin yanı sıra teknik ve ekonomik uygulanabilirliğinin 4 pilot kurulumla gösterilmesi, 3) Proje çıktılarının ulusal düzeye taşınması ve çoğaltılması. Finansman planı dört aşamalı olacaktır. İlk aşama, pilot alanlardaki kurulumun finansmanı için sadece hibe kullanacaktır. İkinci aşama GEF ve ORKÖY hibeleri ile ORKÖY’ün düşük faizli kredisinin (düşük faizli kredi) kombinasyonundan oluşacaktır. Üçüncü evre, GEF/ORKÖY hibeleri ve ORKÖY’ün düşük faizli kredisiyle beraber ticari kredileri de kapsayacak ve son evre ise ORKÖY hibeleri/kredileri ve ticari kredilerin yanı sıra tedarikçiye vadeli ödeme araçları da kullanacaktır.
Mevcut durum nedir?
Türkiye’de resmi sınırlarının bir bölümünde orman arazisi bulunan ve/veya bir orman alanına yakın olan köyler, orman köyleri olarak tanımlanmaktadır. Orman köylerinin nüfusu yaklaşık 7.332.000 olup tüm ülke nüfusunun %9,6’sını, kırsal kesim nüfusunun ise %35’ini oluşturmaktadır. Bu nüfus ülkede 21.549 köye yayılmıştır. Orman köylüleri, 2004 yılında 400 Dolar ortalama yıllık brüt gelir ile 5.780 Dolar olan ulusal ortalamaya kıyasla Türkiye’nin en yoksul kesimini oluşturmaktadır.
21.549 köyde her 10 kişiden 1’ini oluşturan yoksul orman toplumlarını içinde bulundukları kısır döngüden çıkaracak yasal imtiyazlar yok denecek kadar azdır. Yoksul kesim, yüksek risk olarak algılanmakta ve onları bu zor durumlarından kurtaracak düşük maliyetli finansmana erişim olanaklarının olmamasından ötürü adeta cezalandırılmaktadırlar. Şebekeye satış tarifeleri gibi birçok yenilenebilir enerji teşvikleri çoğunlukla bu yatırımlara zaten para ayırabilecek olan zengin kesimi kayırmaktadır. Bu projede planlananlar, yasal uygulamaları iyileştirecek faaliyetlerle birleştiği zaman, bu sanayiyi harekete geçirmek ve Türkiye’de en muhtaç durumda olan kesime yeşil enerjiye erişimin kapılarını açmakla kalmayacak aynı zamanda bir yandan iklim değişikliğinin etkilerini azaltırken diğer yandan ise aşırı yoksul olan bu orman köylülerinin durumlarını iyileştirmeye yardımcı olacaktır.
Misyonumuz nedir?
Misyonumuz, projede öngörülen finansman modellerini uygulamak suretiyle, orman köylerinde güneş enerjisinden elektrik üretim tesislerini yaygınlaştırmak ve bu yolla Türkiye’nin güneş enerjisi alanındaki kurulu kapasitesini arttırmaktır.
Nasıl çalışıyoruz?
Projenin amacı, Türkiye’nin orman köylerinde sürdürülebilir elektrik üretimi için şebekeye bağlı fotovoltaik sistemlerin kullanımını proje sonuna kadar en az 30 MW arttırmaktır. Proje bu amaca ORKÖY bünyesinde Sürdürülebilir Enerji Finans Mekanizması geliştirme yoluyla ulaşacaktır. Projenin bileşenleri şunlara odaklanacaktır:
- 1. Bileşen: Şebekeye bağlı konutsal solar PV’lerin teşvik edilmesi için politika ve kurumsal çerçeveyi geliştirecek ve genişletecek;
- 2. Bileşen: Solar PV sistemleri için ORKÖY’ün sürdürülebilir enerji finansman mekanizmasının teknik ve ekonomik uygulanabilirliğinin yanı sıra bir iş modeli olarak geçerliliğini gösterecek;
- 3. Bileşen: Proje sonuçlarının ulusal düzeyde yaygınlaştırılması ve çoğaltılmasına odaklanacak.
Her bir bileşen altında yer alan çıktılar hakkında detaylı bilgi Proje Dokümanında mevcuttur.
Türkiye projeden nasıl faydalanacak?
Proje, Türkiye’nin orman köylerinde kooperatif modeli özelinde şebekeye bağlı solar PV’lerin teşvikini ve finansmanını destekleyecektir. Orman kooperatiflerine maliyeti düşük konutsal solar PV sağlamak için yenilikçi kamu-özel sektör iş modelleri geliştirilecek ve uygulanacaktır. Projenin devlet desteği ve katılımı Orman ve Köy İlişkileri Dairesi Başkanlığı (ORKÖY) öncülüğünde, özel sektör solar PV kurulum firmaları, kamu hizmetleri sunan özel sektör firmaları ve yerli ve yabancı bankalar gibi solar PV değer zincirinin kilit aktörlerinin yanı sıra finansman sağlayan diğer kuruluşların işbirliğiyle yürütülmektedir.
Proje, Türkiye’deki solar PV teknolojilerine en az 30MW’lık ilave yatırımı teşvik edecektir. Bu ise Türkiye’de güneş enerjisi alanındaki toplam kurulu kapasitenin yaklaşık %1 arttırılmasını sağlayacaktır.
Mevcut durumda ORKÖY’ün Sosyal ve Ekonomik Kredi Programı’nın yenilenebilir enerji üretim projelerini desteklemesine çok vurgu yapılmamıştır (güneş enerjili ısıtma kampanyası hariç) ve ORKÖY personelinin bu gibi faaliyetleri desteklemek için kapasiteleri yetersizdir. Proje, hem ORKÖY mevzuatında yenilenebilir enerji üretim projelerinin desteklenmesine yer verecek hem de uygulama alanında ORKÖY bünyesinde gerekli kapasitenin oluşturulmasını sağlayacaktır.
Proje her şeyden önce sosyal kalkınma öncelikli bir proje olduğu için, güneş enerjisinden elektrik üretim tesislerinin kurulacağı orman köylerinde bu tesislerin işletme, bakım ve temizlik işlevlerinde kadınların görevlendirilmesini teşvik edecektir.
Ortaklarımız ve Paydaşlarımız Kimler?
Proje Paydaşı |
Projeyle İlişkisi |
Orman ve Su İşleri Bakanlığı |
Orman ve Su İşleri Bakanlığı ormanlar ve su kaynakları da dâhil olmak üzere Türkiye’deki doğal kaynakların yönetiminden ve korunmasından sorumlu kurumdur. Bakanlığın farklı alanlarda görev yapan altı genel müdürlüğü mevcuttur: Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Orman Genel Müdürlüğü, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü ve Meteoroloji Genel Müdürlüğü. Orman Genel Müdürlüğü (OGM) Türkiye’deki ormanların yönetimi, gelişimi ve korunmasından sorumlu kurumdur. Kurumun misyonu orman kaynaklarını her türlü tehdit ve tehlikelere karşı korumak, orman kaynaklarını doğa dostu bir şekilde geliştirmek ve ekosistem bütünlüğü içinde topluma kadar uzanan sürdürülebilir faydalar düzeyinde sürdürülebilir orman yönetimi gerçekleştirmektir. Projenin faydalanıcısı olan ORKÖY OGM altında çalışmaktadır. |
Orman ve Köy İlişkileri Dairesi Başkanlığı (ORKÖY) |
Orman ve Su İşleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü altında çalışan ORKÖY’ün ormanlarda ve orman etrafında yaşayan insanlarla uzun bir çalışma geçmişi vardır. ORKÖY, GEF projesinin Yürütücü Ortağı olacak ve projelerin başarılı bir şekilde uygulandıklarından emin olmak için düşük faizli krediler sağlayacaktır. ORKÖY 1970 yılında kurulmuş olup pek çok yapısal değişikliğe uğramıştır. Yakın zamana kadar ORKÖY’ün kendisi bir Genel Müdürlükken, Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nın yapısında gerçekleşen değişikliklerden sonra OGM altında bir daire başkanlığı olarak değiştirilmiştir. ORKÖY, yerel toplumların desteklenmesi yoluyla ormanların korunmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır ve 1974 yılından bu yana orman köylülerini hedefleyen bir hibe/kredi programı yürütmektedir. Kurumun temel görevleri şöyledir: · Orman köylülerinin sosyo-ekonomik kalkınmalarını desteklemek; · Envanter tutmak, araştırma yapmak ve projeler planlamak ve uygulamak; · Odun tüketimi azaltmaya ve alternatif enerji kaynaklarına ilişkin projeler geliştirmek ve uygulamak; · Ahşap sanayii ve odun-dışı orman ürünlerini desteklemek; · Her türlü kredi ve destek mekanizmalarını orman köylülerine yönlendirmek; · Proje bazında kooperatifleri destekleyerek ürünlerin etkin kullanımını sağlamak; · 2924 sayılı yasa uyarınca köy transferine ilişkin görevleri yerine getirmek. |
Yerli ve Yabancı Bankalar (özel sektör) |
Başlangıçta ORKÖY’ün sıfır faizli düşük faizli kredileriyle rekabet edemeyecekleri için yerli ve yabancı bankaların projede herhangi bir rollerinin bulunmaması beklenir. Ancak, ORKÖY’ün düşük faizli kredi programı (başlangıçta $45 milyon dolar) tüm orman köylülerinin solar PV finansman ihtiyacını karşılayabilecek kadar büyük değildir ve zaman içinde teknoloji ve finansman maliyetlerinin düşmesi beklenmektedir. Bu bakımdan, projenin 3. bileşeni altında yerli ve yabancı bankaları da projeye dâhil ederek orman köylüleri için solar PV sistemleri yatırımlarına ne gibi finansman sağlayacaklarını görmek önemli olacaktır. Türkiye’deki özel bankalardan biri olan DenizBank’ın özel sektör için solar PV projeleri finansman programı bulunmaktadır. Projenin PPG aşamasında paydaş görüşme toplantıları sırasında DenizBank ekibiyle de bir görüşme yapılmıştır. Bankanın solar PV projelerinde ve Türkiye’de finansman alanında iyi bir deneyimi olup proje uygulamasına katkısı olabilecektir. Ayrıca DenizBank orman kooperatifleriyle benzer yapıya sahip olan tarım kooperatifleriyle çalışma deneyimi vardır. Ayrıca başta Ziraat Bankası ve Halkbank olmak üzere Türkiye’deki pek çok devlet bankasının çiftçilere ve köylülere kredi sağlamada uzun süreli deneyimi bulunmaktadır. Finansal yapıların geliştirilmesinde bu bankaların katkısı proje için olumlu bir kazanç oluşturacaktır. |
Solar PV kurulumcuları/üreticileri (özel sektör) |
Solar PV kurulumcularının/üreticilerinin görevi, ORKÖY’ün düşük faizli kredilerinden veya daha sonra yerli ve yabancı bankalardan finansman sağlayan orman köylüleri için solar PV ekipmanlarını kurmak ve bakımını yapmak olacaktır. Solar PV kurulumcuları, projenin solar PV sistemlerine ilgiyi ve talebi arttıracağı gerçeğinden yararlanacaklardır. Türkiye’de yerli solar PV kurulumcularının ve üreticilerinin sayısı son yıllarda artmaktadır. Çoğu GÜNDER üyesidir (aşağıya bakınız). Özel sektörün politika oluşturmadaki rolleri proje için önemli bir kazanç olacaktır. |
Uluslararası Güneş Enerjisi Topluluğu – Türkiye Bölümü (GÜNDER) |
Uluslararası Güneş Enerjisi Topluluğu – Türkiye Bölümü (GÜNDER) Türkiye’deki solar PV şirketlerinin çatı örgütüdür. Topluluğun hedefi güneş enerjisinin daha iyi kullanımını sağlayacak faaliyetlerin teşvik edilmesidir. GÜNDER’in sadece devlet kurumlarına değil aynı zamanda özel sektöre de çatı örgüt olması GÜNDER’i GEF projesinin ortağı yapmaktadır. UNDP ile beraber ouşturulacak bir proje işbirliği anlaşması kapsamında GÜNDER sürdürülebilir enerji finans programı için kapasite geliştirme faaliyetlerinin yanı sıra diğer bazı teknik destek faaliyetlerini de uygulayacaktır. Ayrıca projenin eş-finansörü olacak ve proje faaliyetlerine katkıda bulunacaktır. |
Related Materials
Impact
Related Content
