„21-ე საუკუნეა! ყველას სჭირდება გარკვეული ცოდნა ტექნოლოგიების შესახებ, რადგან ჩვენ უკვე შევაბიჯეთ ციფრულ ეპოქაში,“ - ამბობს ელენე ლეთოდიანი, 16 წლის მოსწავლე ცაგერიდან, რომელმაც წარმატებით გაიარა მის სკოლაში არსებული კომპიუტერული ტექნოლოგიის კურსი.

ელენეს მსგავსად, ათასობით ახალგაზრდა საქართველოს სხვადასხვა რეგიონში სარგებლობს განათლების ახალი მოდელით, რომლის დანერგვის შედეგად, პროფესიული სწავლება  ხელმისაწვდომი გახდა არ მხოლოდ კოლეჯებში, არამედ საჯარო სკოლებშიც.

თანამედროვე მსოფლიოში, ხარისხიანი განათლების ხელმისაწვდომობას უდიდესი, ხშირად გადამწყვეტი მნიშვნელობა ენიჭება. განვითარებად ქვეყნებში, განათლება და ინფორმაცია სწორედ ის ძვირფასი რესურსია, რომელიც სიღარიბის დაძლევასა და კეთილდღეობისკენ ნაბიჯის გადადგმას განაპირობებს. მეორეს მხრივ, განათლებისა და ინფორმაციის ნაკლებობა კიდევ უფრო აღრმავებს საზოგადოებაში არსებული უთანასწორობასა და უსამართლობას.

საქართველოში, სადაც უმუშევრობა საშუალოდ 14 პროცენტს, ხოლო ზოგიერთ რეგიონში 20 პროცენტს შეადგენს, დასაქმების ხელშემშლელ ფაქტორებს შორის ყველაზე ხშირად დასაქმების მაძიებელთა დაბალი კვალიფიკაცია სახელდება (წყარო: EU/UNDP. 2022). ამ მხრივ, ახალგაზრდები რისკის ჯგუფს წარმოადგენენ. 15-დან 29 წლამდე ასაკობრივ ჯგუფში უმუშევრობის მაჩვენებელი 28 პროცენტიდან 50 პროცენტამდე მერყეობს (წყარო: საქსტატი). ახალგაზრდების 34 პროცენტი არაა ჩართული არც დასაქმებაში, არც განათლებასა თუ ტრენინგში, ხოლო საშუალო სკოლის კურსდამთავრებულთა მხოლოდ 5 პროცენტი აგრძელებს სწავლას პროფესიულ სასწავლებლებში.

საგანმანათლებლო მოდელი, სადაც პროფესიული განათლება ხელმისაწვდომია უშუალოდ სკოლაში, მნიშვნელოვნად შეუწყობს ხელს ამ ხარვეზების აღმოფხვრას და ახალგაზრდებს შესაძლებლობას მისცემს პროფესიული საქმიანობის შესარჩევად აუცილებელი გამოცდილება და უნარები სკოლაში სწავლის დროს შეიძინონ.

გარდა ამისა, მსგავსი საგანმანათლებლო მოდელის პირობებში, საგრძნობლად იზრდება სკოლას, კოლეჯსა და დამსაქმებელს შორის არსებული კავშირი, იქმნება განათლების ეკოსისტემა, სადაც სკოლა უზრუნველყოფს ახალგაზრდების დაინტერესებას პროფესიული განათლებით, ხოლო კოლეჯი სთავაზობს მათ ადგილობრივი შრომის ბაზრის მოთხოვნაზე მორგებულ სასწავლო პროგრამას.

გაეროს განვითარების პროგრამა (UNDP) და შვეიცარია უკვე ათ წელზე მეტია ხელს უწყობენ საქართველოში განათლების სისტემის მიმართ მოძველებული მიდგომების გადახედვას და ახალი, წარმატებული საგანმანათლებლო მოდელების დანერგვას, რომლების ხელსაყრელი იქნება როგორც ახალგაზრდებისთვის, ისე სკოლებისთვის, პროფესიული კოლეჯებისა და დამსაქმებლებისთვის.   

„კვალიფიციური სამუშაო ძალა საქართველოსთვის კვლევა გამოწვევაა. სკოლაზე დაფუძნებული პროფესიული ტრენინგი შეამცირებს განათლებასა და დასაქმებას შორის არსებულ მანძილს, რაც თანაბრად წაადგება როგორც სკოლის მოსწავლეებს, ისე მათ პოტენციურ დამსაქმებლებს“, - აცხადებს ბარბარა ბიონი, თანამშრომლობის რეგიონული დირექტორი, შვეიცარიის საელჩო საქართველოში.

„ჩვენ ვეხმარებით ახალგაზრდებს, რათა ხარისხიანი პროფესიული ტრენინგი ჯერ კიდევ სკოლაში სწავლისას გაიარონ. მათთვის ეს ერთგვარი ძალების მოსინჯვაა, რაც სამომავლო პროფესიის შერჩევასა და კარიერის დაგეგმვაში დაეხმარებათ“, - აღნიშნავს დაგლას უები, გაეროს განვითარების პროგრამის მუდმივი წარმომადგენელი საქართველოში.

გაეროს განვითარების პროგრამისა და შვეიცარიის ხელშეწყობით, სასკოლო განათლებაში პროფესიული სწავლების დანერგვა ჯერ კიდევ 2017 წელს დაიწყო. საპილოტე პროგრამა ოთხ პროფესიულ კოლეჯსა და ექვს საჯარო სკოლაში განხორციელდა და საქართველოს ოთხი რეგიონი მოიცვა: სამეგრელო-ზემო სვანეთი, სამცხე-ჯავახეთი, მცხეთა-მთიანეთი და კახეთი. ამ საცდელი ეტაპის წარმატებით დასრულების შემდეგ, ინიციატივა განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრომ გადაიბარა და მსგავსი მოდელი 259 საჯარო სკოლაზე განავრცო. შედეგად, პროფესიულ სწავლებაში ჩაერთო 10 ათასამდე მე-8 და მე-9 კლასის მოსწავლე საქართველოს ყველა რეგიონიდან.

ამავე პროგრამის შემდეგი ეტაპი 2022 წელს, პროფესიულ უნარების სააგენტოსთან თანამშრომლობით დაიწყო. პროგრამის მიზანი იყო რეგიონებში მოქმედი პროფესიული კოლეჯების განვითარება და მათ საფუძველზე ცოდნის ჰაბების შექმნა, რომლებიც ადგილობრივ საჯარო სკოლებს შესაბამის მხარდაჭერას გაუწევდნენ. პროგრამის განხორცილებისთვის შერჩეულ იქნა ექვსი პროფესიული კოლეჯი და 10 საჯარო სკოლა ხუთ რეგიონში: აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკა, იმერეთი, გურია, კახეთი და რაჭა-ლეჩხუმ-ქველო სვანეთი.