
Гюльшат Асылбаева, КР Экономика жана коммерция министринин орун басары
Аялдардын экономикалык мүмкүнчүлүктөрүн кеңейтүү жана алардын коомго толук катышуусун камсыз кылуу негизги фактор бойдон калууда. Эл аралык аялдар күнүнүн урматына биз тоскоолдуктарды гана бузбастан, системалык өзгөрүүлөрдү да ишке ашырган аялдарды белгилеп өтөбүз. Мына ошондой лидерлердин бири – Кыргыз Республикасынын Экономика жана коммерция министринин орун басары Гюльшат Асылбаева. Ал өлкөдө ишкер аялдар үчүн жагымдуу шарттарды түзүү боюнча активдүү иш алып барууда.
2021-жылдан бери Экономика жана соода министрлиги Аялдардын ишкердигин колдоо жана өнүктүрүү боюнча Улуттук программаны (2022–2026) ишке ашырып жатат. Бул демилге үч негизги багытка – каржылык ресурстарга жеткиликтүүлүк, потенциалды өнүктүрүү жана мыйзамдык базаны өркүндөтүү аркылуу ишкер аялдардын негизги көйгөйлөрүн чечүүгө багытталган. Министрлик ишкер аялдар үчүн реалдуу жеңилдиктерди камсыз кылуу максатында ар кандай кызыкдар тараптар менен тыгыз кызматташууда.
Бул программанын маанилүү жетишкендиктеринин бири – «аялдардын ишкердигинин» мыйзамдык аныктамасын бекитүү болду. 2025-жылдын январында кабыл алынган мыйзам аялдар жетектеген бизнести формалдуу түрдө тааныйт, алардын ишкердик активдүүлүгүн стимулдайт жана даректүү колдоо механизмдерин иштеп чыгууга шарт түзөт. Бул мамлекетке гендердик бөлүштүрүлгөн маалыматтарды топтоону жакшыртууга, аялдардын финансылык ресурстарга жеткиликтүүлүгүн кеңейтүүгө жана алардын экономикалык катышуусун жогорулатууга мүмкүндүк берет.

Финансылык мүмкүнчүлүктөргө жетүү, айрыкча айыл жериндеги ишкер аялдар үчүн эң негизги тоскоолдуктардын бири бойдон калууда. Элдик банктын «Ишкер-Айым» кредиттик демилгеси, Айыл банктын «Айыл кредит» программасы жана башка каржылык инструменттер ишкер аялдар үчүн жеткиликтүү насыяларды камсыз кылууга көмөктөшүп жатат. Ошондой эле өкмөт эл аралык уюмдар менен өнөктөштүктө ишкер аялдарга бизнести туруктуу өнүктүрүү үчүн зарыл болгон көндүмдөрдү жана билимдерди алууга жардам берүү максатында насаатчылык программаларын ишке киргизди.
Айыл жеринде жашаган аялдар үчүн «Өкмөттүн тездеткичтери» программасы жана «Социалдык контракт» схемасы сыяктуу демилгелер активдүү колдоого алынып жатат. Биринчиси – мектепке чейинки билим берүү сыяктуу тармактардагы ченемдик-укуктук тоскоолдуктарды азайтууга багытталса (бул тармакта ишкерлердин 90%дан ашыгын аялдар түзөт), экинчиси – аз камсыз болгон үй-бүлөлөргө, өзгөчө аялдарга, жеке бизнесин ачууга финансылык гранттар жана окутуу мүмкүнчүлүктөрүн берүү максатын көздөйт. Бул чаралар аялдардын экономикалык көз карандысыздыгын гана бекемдебестен, региондордун экономикасын диверсификациялоого, туруктуу бизнес моделдерин өнүктүрүүгө жана ички миграцияны кыскартууга көмөктөшөт.
Эл аралык аялдар күнүндө БУУӨП коомго олуттуу салым кошкон аялдардын жетишкендиктерин белгилейт – алар климаттын өзгөрүүсүнө каршы күрөштөн тартып, адилеттүүлүктү жана ишкердикти камсыз кылууга чейинки ар кыл тармактарда. Гюльшат Асылбаева ишкер аялдар үчүн тоскоолдуктарды жоюу жана мүмкүнчүлүктөрдү кеңейтүү боюнча мамлекеттик стратегияларды жана программаларды иштеп чыгууга салым кошуп келет. Анын жетекчилигинин жана башка адистердин эмгегинин аркасында Кыргызстанда аялдардын экономикалык мүмкүнчүлүктөрүн кеңейтүү жеке ийгиликке гана эмес, жалпы коомдун туруктуу өнүгүүсүнө өбөлгө түзөөрү далилденип, инклюзивдүү экономикалык кадамдар жасалып жатат.