Bugün devamlı surette, daha vicdanlı yaşamak için yapmamız gerekenleri anlatan çok fazla bilgi ve öneri bombardımanı altındayız. Bunlar ya basılı bir kitap olarak raflarımızda duruyor, ya bir Facebook profilinde gönderi olarak ya da bir Youtube videosu olarak yayınlanmış durumda. Hepimiz daha çevre dostu yaşamamız, daha düşük ekolojik ayak izimiz olması gerektiği ve endüstriyel ürünler yerine adil üretilen ürünleri tüketmemizin daha doğru olduğu konusunda hemfikiriz. Bilgi orada, ulaşılabilir bir uzaklıkta, peki biz bu bilgilerin arasından doğru olanları seçip uyguluyor muyuz?

Öyle görünüyor ki artık bunları hayata geçirmek bir öneri olmaktan çok bir zorunluluk haline gelmiş durumda. Bir yandan da bunca bilginin içinde boğulup seçim yapamamak ve sonuçta değişimin parçası olmak için hiçbir şey yapamadığımızı hissetmek ise kaçınılmaz bir durum.

Doğa Derneği, Kaz Dağları Bölgesi ve Edremit Körfezi alanını, Marmara Bölgesi’ndeki “Önemli Doğa Alanları”ndan birisi olarak tanımlıyor. Bölgedeki zeytinyağı üretimi sonucu açığa çıkan zeytin karasuyu, otel ve evsel atık sular yeterince arıtılmadan nehirlere ve körfeze dökülüyor. Bunun yanı sıra bölgedeki biyoçeşitlilik de planlanmış ve yapımına başlanmış olan altın ve kömür madenleri nedeniyle ciddi bir tehdit altında.

Temiz Gelecek Derneği (TEGEL) kullanıcı davranışlarının ekolojik ayak izini azaltacak yönde değiştirilmesi için projeler yürütmek, doğa dostu, ekolojik, adil ve sürdürülebilirlik odağı ile üretilmiş ürünler konusunda farkındalık yaratmak ve bu ürünlerin kullanıcılar tarafından erişilebilirliğini artırmak amacıyla kuruldu. Kaz Dağları ve Edremit Körfezi’nde Nusratlı Köyü Kültür, Turizm ve Dayanışma Derneği ortaklığında yürüttüğü ulusal proje bu hedeflere ulaşmak için önemli bir adım.

Doğaya zarar veren temizlik ürünlerine pratik alternatifler

Tüketiciler, GEF Küçük Destek Programı (SGP) tarafından desteklenen ve Doğa Dostu Kendin Yap Temizlik Ürünlerinin Geliştirilmesi ve Yaygınlaştırılması Projesi çerçevesinde hazırlanan “kendin yap” kitini kullanarak, evde doğa dostu ürünlerini kendilerinin hazırlamasının ne kadar kolay ve pratik bir şey olduğunu görebilecek. Böylelikle tüketiciler petrokimyasal bazlı temizlik malzemelerine alternatif olarak pratik ve ekonomik bir ürünle de tanışmış olacak.

Ürünlerde kullanılan ham maddeler sodyum bikarbonat, çamaşır sodası, arap sabunu, sabun tozu ve gliserin; yani basit kimyasal formülleri nedeniyle atıksu arıtma tesislerinde kolaylıkla çözünerek arıtılacak bileşenler. Ayrıca petrokimyasal temizlik malzemeleri gibi birikme yapmadıkları için de karıştıkları su ekosisteminin oksijen ihtiyacını ve dengesini etkilemeyecek. Bu ham maddeler kullanılarak yapılan ürünler çamaşır yıkama tozu, leke çıkarıcı ve krem temizleyici olarak kullanılabiliyor.

Toplumsal cinsiyet eşitliği ön planda

“Kendin yap” kitleri, Çanakkale’nin Nusratlı köyünde yaşayan ve Nusratlı Derneği üyesi olan kadınlar tarafından üretildi. Bu kadınlar, son on yıldır, peynir, bitki çayı, baharat, zeytinyağı ve el işi tekstili gibi evlerinde kendileri ürettikleri ürünleri üzerlerine basitçe isimlerini yazarak köydeki dernek binasında sergileyip satıyorlar. Şimdiye kadar bütün kadınlar birbirine benzer ürünleri evlerinde kendileri hazırlıyorlardı. Proje sayesinde ilk defa birlikte üretim ve iş birliği yapmanın tadına varan ve kırsalda yaşayan kadınlar için finansal anlamda yeni bir kaynak yaratılmış oldu. Toplumsal cinsiyet eşitliği konusu ürünlerin tasarımı sırasında da dikkate alınıyor ve kendin yap kitleri bütün aile bireylerinin birlikte hazırlayabilecekleri şekilde hazırlanıyor. 

İlk 400 adet kendin yap kiti seti hazırlandıktan sonra bu kitler 100 erkek, 300 kadın tarafından test edilecek. Kitleri kullanacak kişiler kullanmadan önce ve sonrasında bir değerlendirme anketi cevaplandıracaklar. Yapılan bu anketlerin değerlendirilmesi sonucunda kitlerin son tasarımları tamamlanarak pazara sunulmaya hazır hale gelecek. Bunun yanı sıra proje kapsamında belli sayıda atölye yapılması da planlanıyor. Bu atölyelerde doğa dostu temizliğin yanı sıra bölgede tehlikede olan biyoçeşitlilik, tatlı suların azalması ve temizliğin yalnızca kadının değil kadın ile erkeğin birlikte yapmaları gereken bir iş olduğu tartışılarak toplumsal cinsiyet eşitliğine de dikkat çekilmiş olacak.

Bütün aile fertlerinin kolayca ve eğlenerek kendi temizlik malzemelerini üretmesini amaçlayan proje katılımcıları, doğa dostu temizlik ürünlerinin market raflarında gıda ve içecek reyonu yakınlarında, petrokimyasal deterjanlardan uzakta bir yerde satışa sunulmasını umuyor.

TEGEL'i Instagram'da takip edin: instagram.com/tegeltemiz