Табиғат пен адам байланысы: Қазақстанның SPACES бастамасы арқылы төзімді биоәртүрлілікке жолы

2024 ж. 25 September
a saiga lying on top of a dry grass field
Фото: Қазақстандағы БҰҰДБ

Адамдарды қоса алғанда барлық тірі жандар экожүйелер деп аталатын күрделі желілер арқылы байланысқан. Биоәртүрлілік осы жүйелердің негізі болып табылады. Әрбір ген, түр және популяция Қазақстанның жарқын ортасын қалыптастыруда маңызды рөл атқарып, экожүйелердің тұтастығы мен тұрақтылығын қамтамасыз етеді.

Қазақстанның биоәртүрлілігі көптеген қиындықтарға тап болды, олар: мекендеу орындарының жоғалуы, ауыл шаруашылығы, қалалардың кеңеюі және инфрақұрылымның фрагментациясы. Артық жайылым, инвазивті түрлер және заңсыз аңшылық экожүйелерді нашарлатады, ал жолдар мен қоршаулар миграция маршруттарын бұзады, нәтижесінде бұл адамдар мен жабайы табиғат арасындағы қақтығыстардың артуына әкеледі (мұнда сайга антилопасы мысал бола алады). Бұл мәселелер климаттың өзгеруімен күшейіп, адамдар мен табиғат арасындағы үйлесімді өмір сүруді барған сайын қиындатады.

Осы мәселелерді шешу үшін Қазақстан жергілікті мәселелерді шешуге бағытталған және Жаһандық Биоәртүрлілік Шеңбері бойынша белгіленген дүниежүзілік мақсаттармен үйлесетін Ұлттық биоәртүрлілік стратегиясы мен іс-қимыл жоспарын құруға міндеттеме алды. Бүгін біз SPACES бастамасын іске қосып отырмыз, бұл жаһандық бастама елдерге биоәртүрліліктің жоғалуын тоқтату үшін шұғыл және трансформациялық әрекеттерді ынталандыруға арналған Шеңбердің мақсаттарына жетуге көмектесуге арналған.

SPACES Қазақстанның қорғалатын аумақтар жүйесін кеңейту және аңшылық резервтері мен экологиялық коридорларды қамтитын Басқа Тиімді Аумақтық Қорғау Шараларын (OECMs) құру арқылы жақсартуды мақсат етеді. Бұл жоба БҰҰ-ның Қоршаған орта бағдарламасы Дүниежүзілік табиғатты қорғау мониторингі орталығы (UNEP-WCMC), Қазақстанның биоәртүрлілікті қорғау ассоциациясы, Экология және табиғи ресурстар министрлігі және басқа серіктестермен бірлесіп жүзеге асырылуда, барлығы Қазақстанның биоалуантүрлілікті сақтау мақсаттарына жетуіне қолдау көрсету үшін жұмыс істейді.

SPACES арқылы біз жаңа қорғалатын аумақтарды құру үшін стратегиялық нұсқаулар мен ұсыныстар беріп, экологиялық басқаруды жақсартамыз, техникалық-экономикалық негіздемелер мен экономикалық бағалаулармен қолдау көрсетеміз. Біз экологиялық байланыстылықты арттыру үшін негізгі аймақтарды анықтап, жаңа коридорлар мен қорғау шараларын әзірлейміз. Біздің тәсіліміз жергілікті қауымдастықтардың пікірлерін ескере отырып, табиғатты инклюзивті қорғауды жоспарлауды ілгерілету үшін заңнамалық және саяси құрылымдарды қалыптастыруды да қамтиды.

Саясаткерлер мен мамандар биоәртүрлілік деректерін талдау, орнықты қаржылық стратегияларды әзірлеу және тиімді қорғау шараларын жүзеге асыру үшін қажетті дағдыларды оқыту іс-шаралары ақылы ала алады. Табиғаттың жағдайы туралы ұлттық дерекқордағы жаңартылған карталар сияқты экологиялық ақпаратқа қолжетімділіктің артуы түрлерді қорғау және адамдар мен жабайы табиғат арасындағы қақтығыстарды азайту үшін шешім қабылдауды жақсартады. Бұл күш-жігер Қазақстанның Жаһандық Биоәртүрлілік Шеңберіне және Ұлттық биоәртүрлілік стратегиясы мен іс-қимыл жоспарына қосқан үлесін нығайтып, табиғатты қорғауға арналған орнықты және инклюзивті тәсілді дамытуға ықпал етеді.