Қадірлі ханымдар мен мырзалар!

БҰҰ Даму бағдарламасының атынан «Серіктестік орнату, орнықтылықты арттыру» IV ECOJER Халықаралық конгресіне қатысу мен үшін үлкен мәртебе. БҰҰДБ Конгресстің көптен бергі серіктесі болып табылады, бірақ осы жылы іс-шараға қатысу өте маңызды, өйткені іс-шара БҰҰДБ Қазақстанда соңғы бес жыл бойы белсенді мүшесі болып табылатын Жасыл экономиканы ілгерілету жөніндегі БҰҰ серіктестігінің өту рәсімімен сәйкес келеді.

БҰҰДБ-ның жаһандық көзқарасына сәйкес, біз жасыл ауысу тек ұлттық емес, сонымен қатар жаһандық императив екенін түсінеміз. Жасыл экономикаға көшу — бұл орнықты ғана емес, сонымен қатар инклюзивті және сынаққа төзімді экономиканы қайта қарастыру және қайта құру үшін «ұрпақта бір рет пайда болатын мүмкіндік». Бұл тұрғыда Қазақстанның жасыл ауысуы басқа елдер үшін, әсіресе Орталық Азияда теңдестіруге болатын үлгі бола алады.

Жасыл ауысу сонымен қатар теңсіздікпен күресуге және ешкімнің шетте қалмауын қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. БҰҰДБ орнықты даму теңдікпен қатар жүруі керек екенін дәйекті түрде атап көрсетеді. Инфрақұрылымды жаңғырту, ғылыми әлеуетті дамыту және жаңа технологияларды енгізу кезінде біз бұл артықшылықтардың бүкіл қоғамға, әсіресе халықтың осал топтары, әйелдер мен жастар арасында әділ бөлінуін қамтамасыз етуіміз керек.

Сонымен қатар, БҰҰДБ-ның соңғы есептері мен жоғары деңгейдегі мәлімдемелерінде атап өтілгендей, жасыл ауысу жұмыс орындарын құрудың негізгі қозғалтқыш күші болып табылады. Жаңартылатын энергетикаға, энергия тиімділігіне және орнықты ауыл шаруашылығына инвестициялар бүкіл әлем бойынша миллиондаған жаңа жұмыс орындарын құра алады және Қазақстан осы үрдісті пайдалануға мүмкіндік алады. Жасыл дағдыларды дамыта отырып және білім беру мен кәсіптік даярлыққа инвестиция сала отырып, Қазақстан экологиялық орнықтылық мақсаттарымен келісілетін экономикалық өсуге ықпал ете отырып, болашақтың жұмыс түрлеріне дайындала алады.

Қазақстанның жасыл ауысуының тағы бір маңызды аспектісі — қаржыландыруды дұрыс ұйымдастыру. Бүкіл әлемде көріп отырғанымыздай, кез келген жасыл ауысудың сәттілігі ресурстарды жұмылдыру, мүдделерді үйлестіру және өзгерістерді ілгерілету үшін мемлекеттік әрі жеке секторлардың күш-жігерін біріктіруге байланысты. Қазақстанда БҰҰДБ орнықты дамуға жеке инвестицияларды тартуға серпін беретін инновациялық құралдарды белсенді енгізуде. Бұл тетіктерге көміртегі шығарындыларын өтеу бастамалары, энергия тиімділігін субсидиялау, кредит кепілдігі схемалары және жасыл облигациялар кіреді, олардың барлығы жасыл экономикаға өте қажет капиталды тартуға бағытталған.

Бұл құралдар дұрыс қаржылық ынталандырулармен жеке сектор жасыл ауысуды ілгерілетуде шешуші рөл атқара алатынын көрсетеді. Орнықтылыққа инвестициялар тиімді және ауқымды болатын құрылымды құру арқылы біз бизнес пен инвесторлар төмен көміртекті даму бағдарламасына қатысудың ұзақ мерзімді құндылығын көретін ортаны қалыптастыруға ықпал етеміз.

Қазақстандағы БҰҰДБ жұмысының тамаша үлгісі энергия тиімділігі және жаңартылатын энергетика саласындағы жобалар, кредиттік кепілдіктер схемасы және салынған әрбір доллар үшін 10 АҚШ долларына дейін тартылған «жасыл» облигациялар шығару үшін преференциялық қаржыландыру ұсыну болып табылады. БҰҰДБ-ның «жасыл» облигациялардың бірінші шығарылымын қолдау үшін бөлген қаражаты әрбір донорлық доллар Азия Даму Банкі, «Даму» қоры және басқа серіктестердің облигациялардың кейінгі шығарылымдары үшін қосымша ресурстарды жұмылдырғанын көрсетті. 

Мемлекеттік қаржыландыру тұрғысынан ішкі ресурстарды неғұрлым тиімді бөлу қажет. Қазақстанның ұлттық бюджеті орнықты және төмен көміртекті инфрақұрылымға, яғни жаңартылатын энергетика саласындағы жобалардан бастап орнықты қалалық жоспарлауға дейін басымдық беруі тиіс. БҰҰДБ-да біз мемлекеттік ресурстар бір мезгілде экономикалық пайда әкелетін және экологиялық орнықтылыққа ықпал ететін бастамаларға бағытталуы тиіс екеніне сенімдіміз. Сондықтан біз қазба отындарын субсидиялауды тоқтатуға шақыруды жалғастырамыз — бұл жоғары шығарындылар секторларынан шығу және таза энергияға, адамдарға және ғаламшарға қайта инвестициялау үшін маңызды қадамдардың бірі. Бұл субсидияларды жасыл технологияларға қайта бағыттау климаттың өзгеруі жағдайында Қазақстан экономикасының орнықтылығын қамтамасыз ете отырып, өсу мен инновациялар үшін жаңа мүмкіндіктер туғызады.

Дегенмен, біз осы өршіл мақсаттарға жету үшін күш-жігерді одан әрі шоғырландыруды қажет ететінін мойындауымыз керек.

БҰҰДБ-да біз Қазақстанның жасыл даму жолындағы көптен бергі серіктесі екенімізді мақтан тұтамыз. Біздің жұмысымыз Қазақстан Үкіметімен, бизнеспен және қоғамдастықтармен бірлесіп, инновациялар арқылы осы көшуді қолдауға, әлеуетті арттыруға және саясатты қолдауға бағытталған. Біз Қазақстанның климаттық мақсаттарына қол жеткізуін, саламатты қоршаған ортаны құруды және анағұрлым орнықты экономика құруды қамтамасыз ету үшін осы ынтымақтастықты жалғастыруға міндеттіміз.

Алдағы сын-қатерлер өте үлкен, бірақ біздің барлығымыз мазмұнды және сындарлы пікірталастарымызда көз жеткізе алатындай үлкен мүмкіндіктер. Бұл пікір алмасулар біздің дұрыс жолда екенімізге деген сенімділігімді арттырды. Мұнда көрсетілген бейілділік, инновация және ынтымақтастық деңгейі Қазақстанның жасыл ауысудың қиындықтарын еңсеруге ғана емес, сонымен қатар көшбасшы және үлгі болуға дайын екендігін көрсетеді.

Көп рақмет!