LocationsMarking 2023 International Girls in ICT Day, 27 April
Tehnologiýada aýal-gyzlaryň mümkinçiliklerini açmagy maksat edinýän Merjen bilen tanyşyň
April 27, 2023
Merjen, tehnologiýa bilim we sanly çözgütleri işläp düzmekde aýal-gyzlaryň gatnaşygyny artdyrmak durnukly geljegi gurmakda möhüm rol oýnap biler diýip hasaplaýar.
BMGÖM Türkmenistanda
Merjen Saparmyradowa Halkara Türkmen-Türk Uniwersitetini programma inženerçiligi we ulgam dolandyryşy hünäri bilen tamamlady. Merjen, tehnologiýa bilim we sanly çözgütleri işläp düzmekde aýal-gyzlaryň gatnaşygyny artdyrmak durnukly geljegi gurmakda möhüm rol oýnap biler diýip hasaplaýar. “Tehnologiýa her kimiň durmuşyna belli bir derejede täsir edýär. Tehniki inžener bolmak, hemişe täze başarnyklara eýe bolmak we bilimleri artdyrmak diýmekdir "-diýip Merjen belläp geçýär. "Inženerçilik ugrundaky akademiki bilimim we maglumat tehnologiýasy boýunça baý tejribäm, aýal-gyzlara tehnologiýany özleşdirmekde kömek etmek üçin innowasiýa taslamalary arkaly jemgyýetime kömek etmäge mümkinçilik berýär."
Häzirki wagtda Merjen Sepgit atly web sahypasyny taýýarlaýar, onda zenanlaryň we gyzlaryň dünýädäki üstünlikleri we ýolda başdan geçirýän kynçylyklary barada ylham berýän hekaýalary ýerleşdiriler. Merjen: "Bu başlangyç aýal-gyzlaryň özlerine bolan ynamyny artdyrar we durmuşyň ähli ugurlaryna işjeň gatnaşmaga itergi berer diýip umyt edýärin". "Sepgit, hemmeler üçin durnukly we adalatly geljegi gurmagyň açary bolan gender deňligini we adam hukuklaryny öňe sürmäge gönükdirilendir."
Geçen ýyl Mergen ABŞ-nyň Türkmenistandaky ilçihanasynyň goldawy bilen döredilen Türkmenistanyň zenanlar we gyzlar üçin ilkinji mugt bootkampy bolan “Launch Life Coding Bootcamp” -ny başlatdy we üstünlikli durmuşa geçirdi. Bu taslamanyň esasy maksady, gyzlara we zenanlara, esasanam iň ejiz toparlardan bolanlara, sanly sowatlylygy ýokarlandyrmak, iş mümkinçiligini we tehnologiýa pudagynda hünär derejesini ýokarlandyrmak arkaly sosial we ykdysady kynçylyklary ýeňip geçmekdir. Merjen: “Taslama başlanda, aýal-gyzlara okuw we ösüş arkaly sanly iş mümkinçilikleri barada bilim bermek isleýärdim. Maksadym, tehnologiýa has köp zenanlary çekmek üçin bilim arkaly oňyn üýtgeşmeleri öňe sürmek we Türkmenistanda şeýle möhüm başlangyçlary güýçlendirmek we dowam etdirmek "-diýdi.
“Launch Life Coding” gatnaşyjylary alty aýlyk maksatnamanyň dowamynda web sahypalaryny we ykjam programmalary noldan ösdürmelidigi öwrendiler. Merjen maksatnama müdiri bolup işledi we aýal-gyzlaryň tehniki ukyplaryny ýokarlandyrmak üçin kodlaşdyrmak we programmirlemek sapaklaryny öwretdi, bu bolsa uzak möhletde maliýe durnuklylygyna we garaşsyzlygyna ýetmäge kömek eder. Netijede, taslama gatnaşyjylaryň 40%-i ýerli IT kompaniýalarynda işe başladylar we takmynan 30%-i IT bilimini dowam etdirdiler we düzümden daşary işläp düzüjiler hökmünde işleýän tehniki tejribelerine başladylar.
Geçen ýyl, tehnologiýa taslamalaryny döretmek, innowasiýa ideýalaryny döretmek we 35 töweregi aýal-gyz üçin bilelikde işlemek üçin platforma bolup hyzmat eden, “Launch Life Coding” taslamasyna gatnaşyjylar Türkmenistanyň taryhynda ilkinji zenan hakatonynyň “DigiWomen STRIVE” gatnaşyjylary boldular. Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasy (BMGÖM) we ABŞ-nyň Türkmenistandaky ilçihanasy tarapyndan bilelikde gurnalan iki günlük sanly marafon, iş mümkinçilikleri we okuwlar arkaly gender deňligini we aýal-gyzlaryň ygtyýarlyklaryny ýokarlandyrmak üçin web sahypalaryny we programmalary ösdürmäge gönükdirildi.
BMGÖM-iň gender taýdan deňligi öňe sürmek baradaky mandatyna laýyklykda, DigiWomen STRIVE hakatony aýal-gyzlara sanly başarnyklary artdyrmak, innowasiýa ideýalaryny döretmek we täze tehniki başarnyklary we zehinleri görkezmek üçin platforma üpjün etmegi we has köp zenan işläp düzüjileri IKT hünäri dowam etdirmäge çagyrmagy maksat edinýär.
Merjen: “Bu waka meniň üçin bahasyna ýetip bolmajak tejribe boldy. Bu, kiçijik ädimlerimiň üstünliklere we uly maksatlara ýetip biljekdigimi görkezdi, bu bolsa maňa gaty möhüm bir iş edýändigime ynam döretdi "-diýip, möhüm taslamalarynyň netijelerinden hoşaldygyny görkezip, buýsançly ýylgyryş bilen belläp geçdi. “Çünki jemgyýetimizde STEM-de (Ylym, tehnologiýa, inžiniring, matematika) gyzlara we aýallara goldaw bermegi dowam etdirýändigimiz üçin, biz üýtgeşiklik gazanmak üçin olaryň kömegimize mätäçdigine düşünmelidiris. Her bir aýal-gyzyň bar bolan stereotipleri aradan aýyryp biljek we STEM-de karýera gazanmagy duýup bilmegi üçin amatly şert döretmek üçin halypalar, ýolbaşçylar, täsir edijiler we görelde boljaklar gerek."
Zenanlar we erkekler üçin işleýän çözgütleri durmuşa geçirmekde Merjen köplenç aýal-gyzlary ösdürmek, bilim paýlaşmak, habardarlygy ýokarlandyrmak we STEM (ylym, tehnologiýa, inžiniring, matematika) pudagynda gender stereotipleri aradan aýyrmak üçin BMGÖM we UNICEF tarapyndan döredilen STEM4All platformasyny ulanýar. Bu platforma, aýal-gyzlaryň däp boýunça erkekleriň agdyklyk edýän hünärlerine girmeginiň öňüni alýan esasy päsgelçilikleri aýyrmak bilen STEM-de Ýewropada we Merkezi Aziýada aýal-gyzlaryň wekilçiligini ýokarlandyrmaga kömek edýär. “Bu çeşmäni gaty peýdaly hasaplaýaryn. Bu, beýleki ýurtlardan öwrenmek we dünýädäki aýal-gyzlaryň gender stereotiplerine nähili garşy durýandyklaryny we innowasiýa we ösüşe ägirt uly goşant goşýandygyny görmek üçin ajaýyp mümkinçilikdir "-diýip, şeýle-de adamlar sanly tehnologiýalaryň mümkinçiliklerinden deň derejede peýdalanmaklary üçin bu başlangyjyň durmuş möhümligini belläp geçdi.
STEM-de gender deňligini we aýal-gyzlaryň hukuklaryny artdyrmak ugrundaky umumy tagallanyň häzirki tendensiýalary, jemgyýetiň täsirli netijelere ýetmek üçin täsirli çäreleri geçirmek islegini öz içine alýar. Şeýle-de bolsa, Merjen hemmeleri zenanlaryň we gyzlaryň köplenç erkekleriň agdyklyk edýän ýerlerinde ösmegine diňe bir kömek etmäge çagyrmaýar, eýsem görünýän netijelere ýetmek üçin aýgytly we tutanýerli hereket edýär. Merjeniň işi gyzlaryň durmuşyna, geljegine täsir edýär we umuman jemgyýetiň peýdasyna ähli mümkinçiliklerine ýetmek ukybyny ýokarlandyrýar. Ol has deňhukukly sanly döwri gurmagyň bir bölegi hökmünde innowasiýa we tehnologiýa hukuklaryna esaslanýan we gender taýdan çemeleşmäni üpjün etmek ugrundaky tagallalaryň başynda aýal liderleriň hataryndadyr. Merjeniň täsirli işiniň netijeleri zenanlaryň ösüşine päsgel berýän stereotipleriň ýok edilmegine goşant goşýar. Onuň hekaýasy beýlekileri ruhlandyrýar we hemmeler üçin has innowasiýa, inklýuziw we deňhukukly sanly geljege, sanly gender bölünişiginden üstün çykyljak we hiç kimiň yzynda galmajak geljege umyt döredýär.
