Locations
BMGÖM Türkmenistanda
DOLANDYRYŞ WE INKLÝUZIW YKDYSADY ÖSÜŞ
Maksatnamanyň gysgaça syny
Türkmenistanda BMGÖM degişli milli institutlaryň ösüşini goldamak, adam mümkinçiliklerini güýçlendirmek we inklýuziw gatnaşygy höweslendirmek arkaly milli meýilnamalara we ileri tutulýan ugurlara laýyklykda demokratik ýörelgeleri berkitmäge, ykdysady görkezijileri gowylandyrmaga we ýaşaýyş derejesini ýokarlandyrmaga ýardam berýär. Bu, adam hukuklaryny goramagy, hasabatlary taýýarlamagy we Birleşen Milletler Guramasynyň şertnamalaýyn guramalaryna bermek üçin milli mümkinçiligi ýokarlandyrmagy, sebitleýin we global ykdysady we söwda proseslerine gatnaşmagyň artdyrylmagy, iş üpjünçiligi we zähmet mümkinçilikleriniň ýokarlandyrylmagyny we sanly döwlet hyzmatlaryny ösdürmek arkaly döwlet dolandyryşyny döwrebaplaşdyrmak üçin milli mümkinçilikleri öz içine alýar.
Her pursatda, BMGÖM ýurduň ykdysady ösüşiniň esasyny düzýän adam ösüşine ýardam berýär. Işlerimiziň netijeleriniň durnukly bolmagyny we Türkmenistanyň halkyna uzak möhletleýin oňyn täsir etmegini üpjün etmek üçin ähli tagallalary edýäris.
BMGÖM milli ösüş maksatnamasynyň durmuşa geçirilmegini goldaýar we bilime, serişdelere we torlara elýeterlilik bermek arkaly Türkmenistanda Durnukly ösüş maksatlarynyň millileşdirilmegine we durmuşa geçirilmegine goşant goşýar.
Biz Türkmenistanda mümkinçilikleri çäkli adamlar üçin iş we girdeji mümkinçiliklerini giňeldýäris.
Giňişleýin maglumat
Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmekde öňegidişligiň depginlerini tizleşdirmek:
BMG-niň ösüş maksatnamasynyň birleşdiriji hökmünde roly
Durnukly ösüş maksatlary (DÖM) — garyplygy ýok etmek, planetany goramak we ähli adamlara parahatçylygy we abadançylygy üpjün etmek üçin hereketlere ählumumy çagyryşdyr. DÖM BMGÖM-iň inklýuziw, adalatly we durnukly jemgyýetiň gurulmagyna gönükdirilen işlerini kesgitleýär.
Türkmenistanda BMGÖM, Türkmenistanyň Maliýe we Ykdysadyýet ministrliginiň (TMYM) Durnukly ösüş maksatlaryny durmuşa geçirmek üçin çäreleri utgaşdyrmak üçin jogapkär edara hökmünde mümkinçiliklerini güýçlendirmäge çalyşýar. BMGÖM TMYM bilen tagallalaryny birleşdi we 2019-njy we 2023-nji ýyllarda Durnukly ösüş maksatlarynyň 17-ni durmuşa geçirmekde milli öňegidişliklere baha bermek we görkezmek üçin ýurduň birinji we ikinji meýletin milli synlaryny (VNR) taýýarlamakda ýurduň Hökümetine bilermen we tehniki goldaw berdi.
DÖM-leri we 2030-njy ýyl döwür üçin Gün tertibini durmuşa geçirmekde BMGÖM-iň birleşdiriji roly, durnukly we deňagramly ykdysady ösüşiň esasy bölegi bolan DÖM-leri maliýeleşdirmäge hemişe üns bermek bilen görünýän netijelere ýetmek üçin halkara we milli maliýe arhitekturasyny özgertmegiň zerurdygyny görkezdi.
BMGÖM, netijeli maliýe meýilnamalaşdyrylyşynyň we býudjetleşdirilmeginiň, maýa goýum klimatynyň we işewürlik gurşawynyň gowulaşmagyna, pul bazarlarynyň ösmegine we innowasiýa maliýe gurallarynyň girizilmegine goşant goşjak DÖM-leri maliýeleşdirmegiň toplumlaýyn milli mehanizmlerini (CNMF) öňe sürmek üçin Türkmenistanda DÖM Maliýeleşdirmek boýunça Bilelikdäki Bilermenler toparynyň işine goşant goşýar.
Türkmenistandaky BMG-niň Ösüş Maksatnamasy, tutuş ýurt boýunça maglumatlary ýygnajak, her görkezijiniň ýerli meýillerini seljerjek we ýurduň DÖM-ler boýunça hasabat bermek we gözegçilik etmek mümkinçiligini has-da güýçlendirýän milli DÖM maglumat binýadynyň işlenilip taýýarlanylmagyny goldady.
BMGÖM Türkmenistanyň Statistika baradaky döwlet komiteti hem Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi bilen iki edaranyň statistika we hasabat mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak üçin hyzmatdaşlyk edýär. Bu hyzmatdaşlygyň netijesinde halkara ülňülerine laýyk gelýän ýokary hilli bölümleýin maglumatlaryň çözgütleri kabul edýän şahslara, kanun çykaryjylar we halk köpçüligi üçin elýeterli bolmagyna garaşylýar.
BMGÖM Türkmenistanda mundan beýläk hem has çeýe, netijeli we subutnamalara esaslanýan çözgütleri kabul etmegi üpjün etmek we DÖM-lere ýetmekde öňegidişlikleriň yzarlanyşyny gowulandyrmak üçin milli statistika kuwwatyny güýçlendirmäge aýratyn üns berer.
Türkmenistanda sanly özgerişi tizleşdirmek
Häzirki wagtda, biz täze tehnologiýalar we innowasiýa çemeleşmeleri Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmekde has möhüm rol oýnaýan, çalt üýtgeýän dünýäde ýaşaýarys.
BMGÖM-iň 2022-2025 ýyllar üçin Sanly strategiýasyna laýyklykda, biz 170 ýurtda hökümetler we hyzmatdaşlar bilen ejiz we çetleşdirilen toparlaryň, şol sanda zenalar we mümkinçilikleri çäkli şahslaryň sanly mümkinçiliklerini artdyrmak we hemmelere peýdaly sanly ekosistemalary döretmek üçin işleýäris.
BMGÖM elektron hökümet, statistika, bank işi, maliýe, gümrük, raýat ýagdaýynyň namalarynyň hasaba alnyşy we beýleki döwlet hyzmatlary ýaly ugurlarda ýurduň sanly kuwwatyny güýçlendirmeklige aýratyn üns berip, "2019-2025-nji ýyllar üçin Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmek konsepsiýasy" we "2021-2025-nji ýyllar üçin Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmek boýunça döwlet maksatnamasy"-nda görkezilen sanly ösüş pudagynda milli ileri tutulýan ugurlaryň durmuşa geçirilmegini işjeň goldaýar.
Döwlet hyzmatlarynyň sanlaşdyrylmagy
Döwlet pudagynda sanly özgerişlik, işewürlik amallary ýönekeýleşdirmekde we sazlaşdyrmakda, Türkmenistanyň Döwlet gümrük gullugynyň (TDGG) bilen importa we eksporta gözegçilik edýän döwlet gözegçilik edaralarynyň (DGE) arasynda özara gatnaşyklary güýçlendirmek bilen bilelikde BMGÖM-iň Türkmenistanda alyp barýan işleriniň aýrylmaz bölegine öwrüldi.
BMGÖM Birleşen Milletler Guramasynyň Söwda we ösüş boýunça konferensiýasy (UNCTAD) bilen bilelikde ýurduň söwda kuwwatyny güýçlendirmek üçin “bir penjire” konsepsiýasyny ulanyp, gümrük taýdan resmileşdirmek amallaryny awtomatlaşdyrmak we döwrebaplaşdyrmak üçin Hökümete degişli tehniki kömek berdi.
Biziň bilelikdäki tagallalarymyz söwda we hususy pudagyň ösmegi üçin adalatly gurşawy öňe sürer, adamlaryň ykdysady hukuklaryny üpjün eder, döwlet edaralaryny güýçlendirer, döwlet maliýe serişdeleriniň hilini ýokarlandyrar we ykdysady durnuklylygy we ösüşi üpjün eder.
BMGÖM, Türkmenistanyň Adalat ministrligi bilen birleşip, raýat ýagdaýynyň namalarynyň hasaba alyş ulgamynyň sanly hyzmatlaryny synagdan geçirdi we döwlet hyzmatlarynyň netijeli berilmegini üpjün etmek üçin Raýat ýagdaýynyň namalarynyň ýazgylarynyň bitewi döwlet sanawyny döretmäge ýardam berdi.
BMGÖM, Türkmenistanyň Statistika baradaky döwlet komiteti bilen bilelikde içerki amallary awtomatlaşdyrmak we işewürlik amallarynyň netijeliligini ýokarlandyrmak üçin Statistik iş sanawyny döretmek boýunça işi alyp barýar.
2023-nji ýylyň fewral aýynda BMGÖM we Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň "Türkmenaragatnaşyk" agentligi Türkmenistanda pudagara elektron maglumat alyş-çalşygynyň synag ulgamyny durmuşa geçirip başlady.
Geljekde Pudagara maglumatlary geçirmegiň binýady boljak elektron maglumatlary alyş-çalyş ulgamyny döretmek baradaky bu täze başlangyç, BMGÖM-iň 2022-nji ýylyň mart aýynda döwlet dolandyryşynyň sanly özgerişi ugrynda hyzmatdaşlygy ösdürmek üçin Türkmenaragatnaşyk agentligi bilen gol çekilen Özara düşünişmek hakynda Memorandumynyň çäginde Türkmenistanda sanly özgerişleri çaltlaşdyrmak ugrundaky tagallalaryny dowam etdirer.
Türkmenistandaky BMGÖM, Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Döwlet gullugy akademiýasynyň hünär derejesini ýokarlandyrmak we döwlet işgärlerini gaýtadan taýýarlamak, şeýle hem ýaş hünärmenleri ýolbaşçy wezipelere çykarmak üçin mümkinçiliklerini pugtalandyrýar.
Biziň tagallalarymyz, döwlet işgärleriniň sanly özgertmeler pudagynda mümkinçiliklerini we başarnyklaryny güýçlendirmäge we sanly tehnologiýalary ornaşdyrmak arkaly döwlet dolandyryşynyň netijeliligini ýokarlandyrmaga gönükdirilen.
Sanly Banking
Sanly özgeriş bank işiniň ösüş pudagynda agdyklyk edýär. DÖM we milli strategiki maksatlardan ugur alyp, Türkmenistanyň Döwlet Daşary Ykdysady Iş Banky (TDDYB) we BMGÖM, çeýeligi, tizligi we bank amallarynyň netijeliligini ýokarlandyrmak arkaly bäsdeşlik artykmaçlyklaryny gazanmak üçin berk binýady döretmek maksady bilen bank hyzmatlaryny sanlaşdyrmakda tagallaryny birleşdiler.
BMGÖM, müşderiler bilen netijeli gatnaşygy üpjün etmek, girdejileri artdyrmak we daşarky maliýeleşdirmegi çekmek üçin innowasion işewürlik modelini we TDDYB-i sanlaşdyrmak arkaly sanly özgerişleriň binýadyny döretmek üçin hyzmatdaşlar bilen işleşýär.
BMGÖM, bank pudagyndaky sanly özgerişiň iň möhüm meselelerini çözmek we Türkmenistanda inklýuziw we durnukly sanly jemgyýet gurmak üçin ösüş pudagyndaky milli gün tertibini durmuşa geçirmek üçin bankyň mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak maksady bilen TDDYB-e tehniki kömek berýär.
TÜRKMENISTANYŇ BÜTINDÜNÝA SÖWDA GURAMASYNA KABUL EDILMEGINE ÝARDAM BERMEK
Netijeli we köptaraplaýyn söwda ulgamynyň ösüşi halkara ykdysady hyzmatdaşlygy güýçlendirmek üçin möhümdir. BMGÖM institusional binýadynyň deslapky seljermesini geçirmekde, sanly mümkinçiliklerden we dünýäniň öňdebaryjy tejribelerinden peýdalanyp, netijeli söwda syýasatlaryny ösdürmek üçin milli mümkinçilikleri güýçlendirmekde Türkmenistany goldaýar. BMGÖM, Türkmenistany Bütindünýä Söwda Guramasyna (BSG) goşulmaga taýýarlamak üçin kadalaşdyryjy we institusional özgertmeleri netijeli utgaşdyrmaga we durmuşa geçirmäge kömek edýär, bu bolsa ýurda dünýä söwda amallaryna has netijeli goşulmaga mümkinçilik berer.
BMGÖM, milli işgärleriň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmak we adam intellektini ykdysady ösüşde we milli bäsdeşlik ukybynda esasy faktorlara öwürmek, şeýle hem eksporty diwersifikasiýa etmek we onuň düzümindäki ýokary bahaly önümleriň paýyny ýokarlandyrmak, ýurduň ykdysadyýetinde importyň paýyny azaltmak maksady bilen adam kapitalyny ösdürmek arkaly ýurduň söwda mümkinçiligini ösdürýär.
Ýurduň BSG-ä girmegi üçin kanunçylyk we institusional binýadyny netijeli taýýarlamak üçin iň oňat halkara tejribesini bermek arkaly milli hyzmatdaşlary goldaýarys.
ADAM HUKUKLARYNYŇ ÖŇE SÜRÜLMEGI
Adam hukuklarynyň öňe sürülmegine we goralmagyna ýardam bermek, BMGÖM-iň strategiki we durnukly ösüş maksatnamalaryny işläp taýýarlamaga mümkinçilik berýän işiniň özenidir. Adam hukuklary BMGÖM-niň milli hyzmatdaşlary bilen ileri tutulýan ugry bolup, gender taýdan deňlik, maýyplaryň hukuklaryny öňe sürmek we demokratik dolandyryşy üpjün etmek ýaly ugurlary öz içine alýar.
BMGÖM Türkmenistanda adam hukuklaryny goramak, öňe sürmek we durmuşa geçirmek ulgamyny adam hukuklary boýunça halkara kadalara we ölçeglere laýyklykda kanunlary we amallary sazlaşdyrmak we BMGÖM-niň ýardam berilmeginde işlenip taýýarlanan Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021-2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli Meýilnamasyny durmuşa geçirmek arkaly güýçlendirýär.
BMGÖM Türkmenistanyň Hökümetine BMG-nyň şertnamalaýyn guramalarynyň tekliplerini ýerine ýetirmekde we BMG Adam Hukuklary boýunça Geňeşiniň Alhlumumy Döwürleýin Synynyň mehanizminiň çäginde we halkara adam hukuklary boýunça esasy halkara şertnamalaryň ýerine ýetirilişi baradaky milli hasabatlary taýýarlamakda ýardam berýär.
BMGÖM Türkmenistanda Adalatçynyň edarasynyň institusional mümkinçiliklerini ýokarlandyrmaga we Adalatçynyň edarasynyň Pariž ýörelgelerine laýyklykda adam hukuklaryny goramakdaky garaşsyz we netijeli wezipelerini giňeltmäge, şeýle hem Adam hukuklary boýunça milli instituty (AHMI) bilen Aziýa we Ýuwaş umman sebitindäki AHMI-larynyň arasyndaky hyzmatdaşlygy berkitmäge aýratyn üns berýär. Adalatçynyň edarasyna Milli Adam Hukuklary Guramalarynyň Global Bileleşiginde (GANHRI) akkreditasiýa işinde ýardam berýäris. Biziň bilelikdäki tagallalarymyz, Adalatçynyň edarasynyň ýurtda adam hukuklaryny goramak we öňe sürmek üçin kazyýet, hukuk goraýjy edaralar, döwlet edaralary we jemgyýetçilik birleşikleri bilen netijeli özara gatnaşyklary üpjün edýär.
Adalatçynyň edarasy + jemgyýetçilik birleşikleriniň formatynda düzediş edaralarynda gynamalaryň öňüni almak üçin çäre görmek üçin Milli Öňüni alyş Mehanizminiň döredilmegini goldaýar.
INKLÝUZIW DURMUŞ GORAGY ULGAMYNYŇ DÖREDILMEGI
Ygtybarly durmuş gorag ulgamlary durnukly geljege ýetmek üçin edilýän tagallalarda möhüm faktorlaryň biri bolup durýar. Netijeli durmuş gorag ulgamy her bir adamyň ykdysady, jemgyýetçilik, medeni we syýasy durmuşa doly gatnaşmak üçin zerur mümkinçiliklere we serişdelere elýeterliligini üpjün edýär.
Türkmenistandaky BMG-niň Ösüş Maksatnamasy DÖM Bilelikdäki gaznasy tarapyndan maliýeleşdirilýän we BMG guramalary tarapyndan Türkmenistanda durmuşa geçirilýän Bilelikdäki Maksatnama laýyklykda ýerli derejede inklýuziw durmuş hyzmatlaryň täze modeliniň ornaşdyrylmagyna işjeň goldaw berdi. Bu başlangyç, ilatyň ejiz toparlarynyň hukuklarynyň we mümkinçilikleriniň artdyrylmagy we esasy hyzmatlara elýeterliligi hem ygtybarly durmuş goragyny üpjün etmek üçin ýurduň durmuş hyzmat ulgamyny özgertmegiň başlangyç nokady boldy.
Global Ösüş Gaznasynyň we “Günorta-Günorta” Hyzmatdaşlygyň maliýe goldawy bilen BMGÖM, Türkmenistanyň Körler we kerler jemgyýeti (TKKJ) bilen ýakyndan işleşýär we hünär okuwy hem täze iş mümkinçilikleri döretmek arkaly Türkmenistanda maýyplar üçin iş we girdeji mümkinçiliklerini giňeltmek üçin işleýär.
Türkmenistandaky BMGÖM Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara toparyň Iş topary we jemgyýetçilik birleşmeleri bilen bilelikde Maýyplaryň hukuklary baradaky Konwensiýany (CRPD) durmuşa geçirmek üçin teklipleri işläp taýýarlamagy meýilleşdirýär.
ÝAŞLARYNYŇ MÜMKINÇILIKLERINI GIŇELTMEK WE DURMUŞ BITEWILIGINI PUGTALANDYRMAK
Dünýädäki ýaşlar Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmegiň möhüm hereketlendiriji kuwwaty bolup durýar. BMGÖM ýaş nesliň Türkmenistanyň durmuş-ykdysady ösüşinde oýnaýan möhüm roluny göz öňünde tutup, şol sanda wagyz-nesihat, wekilçilik, pikir liderligini höweslendirmek, global ulgamlara gatnaşmak, halkara tejribesi we durnukly ösüş başlangyçlar bilen tanyşmak arkaly, ýaşlaryň mümkinçiliklerini ösdürýär.
BMGÖM sanly sowatlylygy, sanly tehnologiýalary ulanmak üçin zerur endikleri we serişdeleri ýokarlandyrmak we bilimleri paýlaşmak we aragatnaşyk gurmak üçin platformalary hödürlemek bilen ýaşlaryň mümkinçiliklerini giňeldýär. Biz ýaş nesle hemişe ösýän sanly hakykatdan peýda gazanmaga we ýaşlaryň hemmeler üçin inklýuziw we durnukly geljegi gurmaga işjeň gatnaşmagyny üpjün edýäris.
Zorlukly ekstremizm parahatçylygy we howpsuzlygy, adam hukuklaryny we durnukly ösüşi pese gaçyrýar. Ilatyň, esasanam ýaşlaryň arasynda zorlukly ekstremizmiň öňüni almak Türkmenistan ýaly köp ýurt üçin ileri tutulýan ugur. Ýewropa Bileleşigi (ÝB) bilen hyzmatdaşlykda biz Hökümet we raýat jemgyýeti guramalarynyň ejiz ýaşlara hukuklary we mümkinçiliklerigiňeltmek hem zorlukly ekstremizme garşy durnuklylygy ýokarlandyrmak üçin durmuş we ykdysady goldaw bermek baradaky tagallalaryna goldaw berýäris.
Türkmenistanda BMGÖM ýaşlaryň arasynda özara goldawyny üpjün etmek üçin köpçülikleýin gatnaşmak çemeleşmesini ulanýar. Hususy we döwlet pudaklarynyň hünärmen toparlary tarapyndan ýaşlaryň maksatlaýyn toparlarynyň hünär we işewürlik ukyplaryny ösdürmäge goldaw berýär, bu olaryň mümkinçiliklerini giňeldýär we global howplara garşy durnuklylygy ýokarlandyrýar.
BMGÖM we D. Azadi adyndaky Türkmen Milli Dünýä dilleri Instituty (TMDDI) 17 DÖM-leriň hersini durmuşa geçirmekde ýaş nesilleriň roluny ara alyp maslahatlaşmak üçin "Kitap - paýhas çeşmesi" kitap klubynyň işiniň çäginde Durnukly Ösüş Maksatlary duşuşyklary dowam etdýär. (2023-nji ýylyň 19-njy maýy).
